|
ФИО автора: Normurodova Go’zal Shuxrat qizi
Samarqand Davlat Universiteti
Название публикации: «TUXUMDOR TOVUQLARNING RATSIONINI TOKOVIT PREPARATI BILAN BOYITISHNING FIZIOLOGIK VA MAHSULDORLIK KO'RSATKICHLARIGA TA'SIRI»
Annatsiya; Mahsuldor tovuqlarning tuxum qo’yishiga va fiziologik ko’rsatkichlariga ozuqa ratsioni tarkibidagi Tokovit preparatining ta’siri o’rganilgan,
Kalit so’zlar; tovuq , tokoferol, tuxum, maxsuldor tovuq.
The effect of enrichment of the diet of laying hens with the drug Tokovit on physiological and productivity indicator
Abstract; The effect of tocopherols on egg laying and physiological parameters of productive hens was studied.
Key words; chicken, tocopherol , egg , productive chicken
Tovuq yetti xazinaning biri deb bejizga aytishmasa kerak, Beradigan mahsulotiga qarab. Tovuqlar tuxumdor (maxsuldor), tuxumdor-goʻshtdor (tuxumgoʻsht uchun boqiladigan) va gushtdor zotlarga ajratiladi. Shuningdek, Tovuqlarning dakang (urishqoq) va ko’rkam turlari (sanoat ahamiyati yoʻq) ham bor. Tovuqlar tashqi ko’rinishi va tuzilishi bilan ham bir-biridan farq qiladi. Maxsuldor Tovuqlar kichkina, tez voyaga yetadigan, tuxumdorgoʻshtdor Tovuqlar yirikroq boʻlib yaxshi rivojlanadi. Goʻsht uchun ajratilganlari alohida sharoitda boqiladi. Maxsuldor Tovuqlar 1,7—2,2 kg, xoʻrozlari 2,7—3,0 kg, tuxumdor-goʻshtdorlari 2,5—4,0 kg, goʻshtdorlari 3,0—4,5 kg goʻsht beradi. Maxsuldor zotlar yiliga 220—250 ta, ayrimlari 365 tagacha tuxum qiladi. Maxsuldor Tovuqlar seleksiya yoʻli bilan koʻpaytirilganda serpusht boʻladi. Tovuq 5—6 oylikdan tuxumga kiradi. Dastlabki tuxumi 40—50 g, 1 yoshga yaqinlashgach, 55—65 g. Tuxumdor-goʻshtdor zotlar tuxumi mayda. Tovuq tullaganda tuxum qilmaydi. Tullash 2—3 hafta, baʼzilarida 2 oy va undan ortiq davom etadi.[4]
Tovuq 10 yilgacha tuxum qilishi mumkin (10—12 yil umr koʻradi). Sanoat maqsadida tuxum yetishtiriladigan xoʻjaliklarda tovuqlar tuxumga kirgandan keyin ularni faqat bir yil saqlash iqtisodiy foyda keltiradi, chunki tuxum tovuqning yoshiga qarab, yiliga 10— 15% kamayadi, naslchilik xoʻjaliklarida faqat sermahsul tovuqlar 2—3yilga qoldiriladi. Boqilayotgan nasldor Tovuqlarning 50— 60% 1 yoshga yetmagan, 30— 35% 2 yoshli va 10% 3 yoshli boʻladi. Joʻja ochirishga tuxum olishda 8—12 ta tovuq uchun 1 ta xoʻroz qoʻyiladi. Xoʻrozlar 2—3 yil saqlanadi. Joʻjalar inkubatorlarda ochiriladi. Tovuq parrandaxonalarda don, sabzavot, mineral oziqalar, vitamin va boshqalar bilan boqiladi.[1]
Dunyo tajribalaridan shuni aniq aytish mumkinki tovuqning ozuqasi tarkibiga turli vitaminlar qo’shimcha ozuqa elementlari fermentlar bilan boyitilishi yuqori samara berib kelmoqda . bizning
bajarayotgan ishimiz tuxumdor tovuqlar ratsioniga to.koferol (E vitamin) ta’siri bo’lib uning natijasi tovuqning fiziologik xolatlar iva maxsuldorligiga qanday darajada ta’sir ko’rsatishini aniqlashdan iborat.
Keling dastlab tokoferol o’zi nima degan savolga javob topamiz; Vitamin Е (tokoferol). Vitaminlar ichida aynan sportchilar uchun eng muximroqlaridan bu vitamin Е, ya'ni tokoferoldir. Tokoferol muskullarning rivojlanishi, muskul massasining oshishida hal qiluvchi ro’l o’ynaydi. Organizmda tokoferol yetishmasligi muskullar massasining kamayishiga, muskullarning atrofiyalanishiga, muskullar faoliyatining buzilishiga olib keladi. Umuman olganda vitamin Е sportchilarning jismoniy faoliyatida juda katta ahamiyatga ega. Vitamin Е ko’payish vitamini ham deb yuritiladi, chunki uning tanada yetarli bo’lishi erkaklar va ayollar jinsiy bezlarining faoliyat ko’rsatishida ijobiy ahamiyat kasb etadi. Aslida tokoferol so’zi bola, avlod paydo bo’lishi, tug’ilishi ma'nosini ham anglatadi. Tokoferol, ya'ni vitamin Е faqat o’simliklarda uchraydi, hayvon tanasida u sintezlanmaydi. Laboratoriya sharoitida hayvonlarni sintetik yo’l bilan tayyorlangan oziq moddalari bilan boqish natijasida ular o’sib rivojlanadi, biroq ular nasl qoldirish xususiyatini yo’qotadi. Ulardagi bu nuqsonni yo’qotish uchun ishlatiladigan maxsus omil yashil yaproqlar, ayniqsa don murtagi hamda yong’oqlardan ajratib olingan va vitamin Е nomini olgan. Bu vitamin 170 - 0С gacha bo’lgan haroratga, kislotalar ta'siriga ancha chidamli, lekin ultrabinafsha nurlar ta'sirida tez parchalanib ketadi va oson oksidlanish xususiyatiga ega. [2,4]
E vitamini antioksidant, transkripsiya va fermentlar faolligini regulyatori, shuningdek immunitet tizimining faollashtiruvchisi sifatida zarur. 150-300 mg/kg ozuqa qo'shimchalari immunitet tizimining faoliyatini rag'batlantiradi. Semirib ketishning oxirgi uch haftasida 200 mg/kg E vitaminining tarkibi to'qimalarda tarkibni oshiradi va go'sht sifatini barqarorlashtiradi. Baliq yog'i (3%) qo'shimchasi sarig'ida baliq yog' kislotalari miqdorini oshiradi va 60 mg vitamin E / kg ozuqa qo'shishni talab qiladi. Jo'jalarning to'qimalarida E vitaminining miqdori tuxum sarig'i tarkibiga bog'liq. 250 mg vitamin E / kg ozuqa qo'shimchasi issiqlik stressida tuxum ishlab chiqarishning pasayishini kamaytiradi. E vitamini bilan optimal ta'minlash bo'yicha tavsiyalar berilgan[2]
1250 ta tuxum qoʻyuvchi duragaylar bilan oʻtkazilgan ikkita tajribada tuxum qoʻyuvchi tovuq yemiga E vitamini va antioksidant qoʻshimchalarning yoʻq qilinishining taʼsiri tekshirildi. Rasmiy sifat talablariga muvofiq aralash ozuqa bilan, lekin E vitamini va antioksidant qo'shimchalarsiz tuxum qo'yadigan tovuqlar nazorat guruhidagi kabi tuxum qo'yish samaradorligi va individual vazniga erishdi. Oziq-ovqat iste'moli, 100 g tuxum uchun ozuqa sarfi, o'lim darajasi, tana vaznining rivojlanishi, tuxumning kuchlanish kuchi va tananing yog' sifatiga ta'sir ko'rsatmadi. Sariq tarkibidagi E vitamini miqdori ozuqa tarkibidagi E vitaminining o'sishi bilan ortadi. Iste'molchi tuxum ishlab chiqarish uchun tuxum qo'yadigan tovuqlarning E vitaminiga bo'lgan talab normasi tuxum qo'yadigan tovuq yemi 7 mg / kg ni tashkil etadigan mahalliy E vitamini tarkibida erishiladi. Sintetik antioksidant qo'shimchalari kerak emasligi ma’lum bo’ldi.[3] Tuxumdor tovuq zotlari odatiy ratsioniga nafaqat oqsilga boy maxsulotli yem balki vitaminlari qatoriga tokoferolni ham kiritish yuqori samara va fermer uchun esa iqtisodiy jihatdan yudori daromat manbai bo’lib xizmat qilishini aytib o’tish mumkin.
Adabiyotlar Ro’yxati
Tovuq haqida ma’lumotlar Wikipedia
Broylerlar va tuxum qo'yadigan tovuqlarda E vitaminining ahamiyati va qo'llanilishi, ayniqsa baliq yog'i bilan to'ldirishda//Erich Kolb va boshqalar. Berl Munch Tierarztl Vochenschr . 2002 yil noyabr- dekabr
Evaluation of laying-hen feed with varied vitamin E and antioxidant supplementation] [Article in German] G Richter et al. Arch Tierernahr. 1985 Oct.
Vitamin Е (tokoferol)-Qo‟lyozma huquqida //.https://hozir.org/qolyozma-huquqida.html?page=2
Do'stlaringiz bilan baham: |
