Международный научно-образовательный электронный журнал



Download 13,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet150/344
Sana20.03.2022
Hajmi13,57 Mb.
#503221
TuriСборник
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   344
Bog'liq
ОИНВ21ВЕКЕ. Февраль 2022. Том 6

O’z o’ziga xizmat qilish
– Bolalar mehnatining har bir turi bo’lib unda bolalar ilk 
yoshdan boshlab mustaqil ovqatlanish, yuvinish , kiyinish, o’yinchoqlarni yig’ishtirib 
quyishga o’rgatiladi . O’z o’ziga xizmat qilish jarayonida bolalarda mustaqillik, 
ma’lum maqsad bilan harakat qilish kabi sifatlar shakllanadi. 
Tabiatdagi mehnat. 
Bolalarning har tomonlama rivojlanishida muhim ahamiyatga ega bo’lib , o’simlik va 
hayvonlar , yil fasllari, jonsiz tabiat to’g’risidagi bilimlar manbai, bolalarda 
mehnatsevarlikni tabiatga ehtiyotkorona munosabatlarni tarbiyalashda muhim 
sanaladi. Mehnat qurollari bilan tanishtirish ham tabiatdagi mehnat bilan bog’liq 
tarzda olib boriladi. 
Xo’jalik maishiy mehnat. 
Bolalar bog’chasida va oilada olib boriladi . Uning mazmuni har xil bo’ladi: 
Xona va bog’cha maydonchasini yig’ishtirish, choy idishlarni, idish tovoqlarni 
yig’ishtirish, qo’g’irchoq kiyimlarini, mayda narsalarni yuvish, mashg’ulotlarga kerakli 
materialarni tayyorlab quyish, mashg’ulotdan keyin stol ustidagi narsalarni 
yig’ishtirib qo'yish. 
Har bir bola maktabgacha tarbiya yoshidan boshlab mehnatda ishtirok etishi zarur. 
Maktabgacha ta'lim tashkotlarida va oilada bajariladigan uncha murakkab bo'lmagan 
har bir topshiriq uning kundalik vazifasiga aylanishi kerak. Bola mehnatning 
ahamiyati va mohiyatini tushunib yetishish uchun pedagog kattalarning mehnati, 
bolalarning o'zlari bajaradigan mehnat turlarini kuzatish yuzasidan ekskursiyalar 
uyushtirishi lozim hisoblanadi. 
Iqtiboslar va shaxsiy fikrlar 
Pedagog-shoir H.H.Niyoziy esa maktab yoshlarni ilmli, odobli qilib tarbiyalashi va 
hunarga o‘rgatishi kerak, - deb ta'kidlagan ekan, yoshlar ma'naviy fazilatlarining 
shakllanishida mehnatning rolini yuqori baholaydi. She'rlarida bolalarni ota-
onalarining mehnati qadriga yetishga undaydi. 
Hamza Hakimzoda Niyoziy yoshlikda ilm olishning ahamiyati haqida gapirar ekan, 
«O‘qi», «Kitob», «qalam» kabi she'rlarida ilmni mehnatsiz egallab bo‘lmasligi 
to‘g‘risidagi g‘oyani ilgari suradi. 


440 
U yoshlarga kelajakda o‘z orzulariga yetishish, ilm-fanni egallash uchun yoshlikdan 
mehnat qilish zarurligini ta'kidlaydi. 
Jahon fanining rivojiga bebaho hissa qo’shgan al Xorazmiy, Ibn Sino, Ismoil al 
Buxoriy, Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad Bobur kabi bobokalonlarimiz 
mehnatsevarliklari tufayli ulkan yutuqlarni qo’lga kiritishgan, yoshlarni ham mehnat 
qilishga chaqirishgan. Shu boisdan jahonning barcha xalqlari maqollarida bo’lgani 
kabi o’zbek maqollarida ham mehnat tarbiyasi markaziy o’rinlarni egallagan. Mehnat 
bolalarning diqqat, o’tkir zehnlilik, topqirlik, malaka va ko’nikmalarini amaliyotda 
qo’llay bilish, ijodkorlik qobiliyatlarini shakllantirib boradi. Bog‘cha yoshidagi 
bolalarni mehnatsevarlik ruxida tarbiyalashda ularni inoq jamoaga uyushtirish katta 
ahamiyatga egadir. Jamoa bo‘lib mehnat qilishda tarbiyachi hap bir bolaga ma’lum 
bir mehnatni bajarishni buyuradi. Ana shu tariqa bolalar jips jamoa bo‘lib mehnat 
faoliyati bilan shug‘ullanadilar. 
Xulosa
Xulosa qilib aytganda maktabgacha yoshdan boshlab bolalarga mehnat tarbiyasi 
berish ularni estetik va jismoniy jihatdan ham rivojlantirar ekan, kelajak avlodning 
komil inson bo'lib yetishishida mehnat tarbiyasining ro'li naqadar buyuk ekanini 
anglab yetamiz.Madaniyatli kishi mehnatsevar bolib yetishadi. Mehnatni 
sevmaydigan va qadrlamaydigan odamdan madaniyatli kishi chiqmaydi. Insonning 
ongliligi, tarbiyalalanganligi avvalo mehnatga bo'lgan munosabatida korinadi. 
Mehnat insonni ulug'laydi, go'zallikga chorlaydi. Mehnatsiz turmush mazmunsiz 
otadi. Mehnat qilmaydigan inson hayoti zerikarlidir.U ma’naviy qashshoq va 
jismonan zaif bo'ladi. Uzoq umr ko'rish siri ham mehnatdadir. Mehnat qilmasang, 
xatto buyuk istedod xam so'nadi, mehnat har qanday qobilyatni rivojlantiradi.Terlab-
pishib qilingan mehnat erta hosil beradi, mehnatdan qobilyat, qobilyatdan iste’dod, 
undan esa daxolik paydo boladi. Xammasining zamirida sidqi dildan qilingan mehnat 
yotar ekan bolalar hayotida mehnat tarbiyasining o'rni naqadar muhim ekanligi o'z 
tasdig'ini topadi. 
Shunday ekan maktabgacha ta’lim tashkilotlari tarbiyalanuvchilarida mehnat 
tarbiyasi va mehnatga oid bo’lgan ko’nikmalarni shakllantirish biz tarbiyachilarning 
asosiy vazifalaridan hisoblanadi. Mehnat tarbiyasining bolalar hayotini tashkil 
etishdagi o'rni naqadar muhim ekanligini hisobga olgan holda,bolalarda mehnatga 
bo’lgan ijobiy munosabatni shakllantirish, kasblarga mehr-muhabbatli 


441 
qilib tarbiyalash, bolalarni kattalar mehnati bilan tanishtirish va turli kasblarga 
o'rgatish muhim sanaladi. 

Download 13,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   344




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish