Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №14

Harakatli o’yin tirlari 
“Kim ko’p otadi”. “ Juft bo’lib yugurish”. “O’zingga joy top”. “ Yo’lda tutish”. “ 
Ta’qibchilik poygasi”.“ Chambarak ustidan sakrash”. “Juftmi-toq” o’yini. “Chillak” 
o’yini. “Otishma” o’yini. “Durra” o’yini. “Chirgizak”o’yini. “Dulki” o’yini. “Chertki” 
o’yini. “Muzlatamiz” o’yini. “Qidirib top” o’yini. “Qadama tayoq” o’yin. “Urib 
qochdi” o’yin. “Bekinmachoq” o’yini. “Qora ko’rdim” o’yini. “Ko’rpa yopindi” o’yini. 
Uni amalga oshirishda quyidagi harakatli o’yinni tashkil qilish texnologiyasini 
yoritishga harakat qilamiz. 
“Cherki” deb nomlangan harakatli o’yin.
O’yin bolalarda sezgirlik, diqqat kabi 
qobiliyatlarni rivojlantiradi. O’yinchilar chek tashlab ikki komandaga bo’linadi. 
Kamandalar bir-biriga qarama-qarshi 8-10 m masofada joylashadilar. Har komandaning 
o’yinboshisi o’z o’yinchilarini qush, hayvon, o’simlik va mevalar nomi bilan ataydi. 
Qora rangli ro’molcha tayorlab qo’yiladi. 
O’yin tavsifi.
O’yin boshlash huquqini olgan o’yinboshi raqib o’yinchilaridan 
birining boshi yoki qo’lini ro’mol bilan boglaydi va o’z o’yinchilaridan birini yangi nom 
bilan chaqiradi. U bildirmay kelib, ro’molni bir necha marta chertadi, o’zi joyga borib 
turadi. O’yinboshi bog’langan ro’molni echib oladi va chertgan o’yinchini qidira 
boshlaydi. Agar uni topsa, o’z komandasiga olib qaytadi, topolmasa, o’zi shu 

---

318 
komandada qoladi. O’yin komandada bir –ikkita o’yinchi qolguncha davom etadi. 
So’ngra o’yinboshilar o’yin almashadilar. 
O’yin qoidalari.
1.Ro’mol boshni siqmaydigan qilib bog’lanishi lozim. 2. Agar 
ro’mol bo’lmasa, ko’p qatlamlilik bo’lishi shart. 3. Har ikkila komanda o’yinchilarining 
yangi nomlari sir saqlanadi. 4. Chertayotgan o’yinchi sekin chertishi lozim. 
Pedagogik ahamiyati. 
O’yin yoshlarda diqqat-e’tibor,
 
sezgirlik qobiliyatlarini 
tarbiyalaydi. O’yin chidamlilik, epchillik, tezkorlik, aniq mo’ljal olish imkoniyatlarini 
rivojlantiradi. O’yin o’ziga xos harakatli sekin, bildirmay yurishdir.
Boshlang’ich sinf o’quvchilariga milliy harakatli o’yinlarni o’rgatish ta’limning: 
-ta’limiy; 
-tarbiyaviy; 
-rivojlantiruvchi vazifalari amalga oshirilishi kerak. Shunday qilib, biz maqolamizda 
milliy qadriyatlarning yosh avlod tarbiyasiga ta’siri doirasini o’rganishimizda milliy 
xalq o’yinlariga to’xtalib o’tdik. Milliy xalq o’yinlari bugungi kunda keng targ’ib 
qilinib, jahon arenalarida o’z imkoniyatlarini yanada chuqurroq ko’rsatish imkoniyatiga 
ega bo’lmoqda. 
Xulosa bitta: yoshlar bo’sh vaqtini foydali mashg’ulotlar bilan band etishi lozim. 
Bu borada sport bebaho o’rin tutadi. Sport mashg’ulotlariga qatnayotgan bolada orzu-
havas kuchli bo’ladi. U o’z maqsadiga erishish uchun mehnat qiladi. Kuch-ko’yda bekor 
yurishga vaqti bo’lmaydi. Eng asosiysi, sport orqali ertangi hayotga tayor bo’lib boradi. 
Soglom bo’ladi. Sog’lom odam esa sog’lom fikr yuritadi.