Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №25 (том 3)

---

782 
ФИО автора:
Samatova Nigora Davlataliyevna
O’zMU 2- kurs magistranti 
Название публикации:
«KICHIK MAKTAB O`QUVCHILARNI KASBGA 
YO`NALTIRISHDA ZAMONAVIY KASBLARNI O`RNI» 
Annotatsiya
: 
Ushbu 
maqola 
o`quvchi 
yoshlarimizni 
kas-hunarga 
yo`naltirish, bo`sh vaqtini unuli va mazmunli o`tkazishi, o`quvchi yohlarni kasb- 
hunarga yo`naltirish uchun zamonaviy kasblarni o`rni haqida qisqacha ma`lumotlar 
beriladi. 
Kalit so`zlar
: o`quvchilar, yoshlar, inson, o`qituvchi, xususiyatlar, jamiyat, 
kasb-hunar, yo`naltirish, qiziqtirish. 
Bugungi kunda hayotimizning barcha jabhalarida “inson omili”ning roli ortib 
borishi kuzatilmoqda. Dunyo miqyosida hozirgi ijtimoiy-siyosiy hayot kishilik 
jamiyati taraqqiyotining ayni bosqichi shunday o`ziga xos xususiyatga egaki, unda 
harbiy qudrat emas, balki intellektual salohiyat, aql-idrok, ijodiy fikrlash, yangi texnika 
va texnologiyalar hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi. Biroq shuni ham ta’kidlash 
o`rinliki, bolalardagi tug’ma layoqat va iste’dodni, ularning qiziqishlari va 
imkoniyatlarini tizimli o`rganish, kasb-hunarga to`g’ri yo`naltirish va ular tomonidan 
kasb-hunarni mustaqil tanlay olishni tashkil etish ishlarini rivojlantirish hamda 
takomillashtirishda o`z echimini kutayotgan bir qator muammo va vazifalar mavjud. 
Bular qatoriga oila, maktabgacha ta’lim muassasasi, umumta’lim maktabi, kasb-hunar 
ta’limi muassasalari bilan ijtimoiy hamkorlikni kuchaytirish, ta’lim tizimini iqtisodiyot 
va ishlab chiqarishdagi o`zgarishlarga tezkor moslashtirishini tashkil etish, eng muhimi 
esa o`quvchilarni erta yoshdan boshlab uzluksiz kasb-hunarga yo`naltirish ishlarining 
mazmunini belgilash, natijani tahlil etish va navbatdagi bosqichda amalga oshirilishi 
kerak bo`lgan ishni asosli rejalashtirish lozim. Negaki ota-onalar farzandlarining ilk 
qadamlaridanoq uning kelajagi to`g’risida o`ylab qolishadi. Farzandlarining qiziqish 
va qobiliyatlarini kuzatish orqali ularning kasbiy kelajagini aniqlashga harakat 

---

783 
qiladilar. Shunday ekan maktab jamoasi va ota-onalar o`quvchi-yoshlarni kasb-
hunarga yo`naltirishda turli yosh davrlariga oid psixofiziologik bilimlarga ega 
bo`lishlari uchun maktab amaliyotchi psixologlari psixologik ma’rifat ishlarini talab 
darajasida olib borishlari hamda yosh davrlariga xos empirik bilimlarga tayangan holda 
faoliyatlarini tashkil etishlari kerak. Mazkur vazifani amalga oshirish esa ta’lim soha 
vakillari hamda ota-onalarni metodik
ta’minlash zaruriyatini keltirib chiqaradi.
O`quvchilarni 
erta yoshdan kasb-hunarga yo`naltirish – hozirga kunda umumta’lim maktablarida 
ta’lim-tarbiya 
ishlari 
bilan 
birgalikda 
olib 
boriladigan 
uzluksiz 
jarayondir.Boshlang’ich sinflarda kasbga yo`naltirish ishlari dars va darsdan tashqari 
soatlarda o`quvchilarning yosh xususiyatlarini inobatga olgan holda kasb turlari bilan 
tanishtirish hamda o`yinlar orqali ularda turli kasblarga bo`lgan ilk qiziqishlarini 
aniqlashdan, shuningdek ko`rgan va eshitgan ma’lumotlarini yodda saqlash va qayta 
tiklashning oddiy va murakkab operasiyalarini (kasbiy ma’lumotni qabul qilish bilan 
bog’liq), umumiy o`quv, mehnat va kommunikativ malaka va ko`nikmalarini (biror bir 
kasb uchun ahamiyatli bo`lgan o`quv fanlarini o`zlashtirishi bilan bog’liq) 
rivojlantirishdan iborat. 
Quyida boshlang’ich sinflarda kasbga yo`naltirish ishlarini qanday tashkil 
etish bo`yicha tavsiyalar keltiriladi. Tavsiyalar asosida kasbga yo`naltirish ishlarini 
boshlang’ich sinfdan boshlab olib borish o`quvchining kelajakda to`g’ri kasb 
tanlashiga, hayotda va mehnat faoliyatida o`z o`rnini to`g’ri aniqlashga yordam beradi. 
Boshlang’ich sinfdan boshlab kasbga yo`naltirish ishlarini olib borishda avvalo shu 
davrga xos bo`lgan yosh xususiyatlari inobatga olinsa mashg’ulotlar samarali bo`ladi.