Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:
1.Blyumkin V.A. Etika va hayot. - M .: Politizdat, 1987. - 111p.
2. Bogolyubov L.N. Inson va jamiyat. - 7-nashr. - M .: Ta'lim, 2001. - 414 b.
3. Golovko N.A. Axloq: ong va xulq-atvor. – M.: Nauka, 1986. – 208s.
4.Sh. Mirziyoyev. Milliy tiklanishdan milliy yuksalish sari- T:25.07.2020 121-bet
5. Abdurauf Fitrat Oila yoki oila boshqarish tartiblari T: “Ma’naviyat” 2000-y
98
ФИО автора:
TVCHDPI Gumanitar fanlar fakulteti Milliy g’oya,ma’naviyat asoslari
va huquq ta’limi 2-bosqich talabasi
Sayyora Baymuratova
.
Название публикации:
«O‘ZBEK XALQIGA XOS MILLIY MADANIYAT
NAMUNALARI»
ANOTATSIYA
Ushbu maqolada xalqimiz hayotiga tegishli bo‘lgan ayrim madaniyat namunalari
haqida tanishib o‘tamiz.Xususan,
O‘zbekiston madaniyati Sharqning eng yorqin va
o‘ziga xos madaniyatidan biri. Buni, beqiyos xalq ijodiyoti, raqsi va rassomchilik,
betakror milliy oshxona va kiyimlarida ko‘rishimiz mumkin
.
Kalit so‘zlar:musiqa, raqs, san’at, hunarmandchilik,milliy taomlar,libos
Examples of national culture of the Uzbek people
Umid Adambayev , Teacher of CSPI of Tashkent region
Sayyora Baymuratova , Student of CSPI of Tashkent region
ABSTRACT
In this article we will get acquainted with some examples of culture that belong to the
life of our people. In particular, the culture of Uzbekistan is one of the brightest and
unique cultures of the East. We can see it in the unique folk art, dance and painting, in
the unique national cuisine and costumes.
Keywords
: music, dance, art, crafts, national cuisine, clothing.
99
O‘zbek xalq ijodiyotining san’ati ko‘p qirrali tematika va xilma- xil janr bilan
tafsiflanadi. O‘z vazifalari va shakllariga muvofiq ashula va cholg‘u asbob kuylari ikki
guruhdan iborat: belgilangan vaqt va vaziyatlarda ijro etuvchi va har qanday vaqtda
ijro etuvchi. Birinchi guruhga urf-odat, mehnat jarayoni, turli marosimlar,
sahnalashtirilgan tomosha namoyishlar va o‘yinlarga tegishli bo‘lgan ashulalar kiradi.
O‘zbek xalqi o‘z musiqasi bilan mashhurdir. Qo‘shiq — she’riy matnning bir
yoki ikki baytni qamrab oluvchi katta bo‘lmagan kuy bilan tuzilgan kuplet ashulasidir.
Shu jumladan, qo‘shiq turlari bilan bir qatorda kupletli tuzilgan ashulalar bo‘lgan
«lapar» hamda «yalla» sana’ti mavjud. Maskur kuyning raqsga tushuvchi sana’tining
janri xazil raqsni ijro etishda ko‘zda tutilgan. Lapar
— bu ashula
so‘zlashuvidir.Xorazmda ashulalarni-yakka tartibga ijro etuvchi ijrochilar deb ataladi.
Ayrim tumanlarda «lapar» atamasi to‘y bazmlarda «O‘lan» qo‘shig‘i (ayollar va
erkaklar so’zlashuvi sifatida ijro etiladi) qo‘llaniladi. «Yalla» janri ikki turli
ashulalardan iborat: qisqa diapazonli kuyi, qo‘shiq esa — raqs bilan bir vaqtda yakka
tartibda ijro etish.Qo‘shiqlarning she’riy matnlar Sharq shoirlarining xalq va kasbiy
she’riyatlari qo‘llaniladi. Ashulalarning yanada rivojlangan namunalari mohiyati
bo‘yicha og‘zaki urf-odatlarning professional musiqasi hisoblanadi. O‘zbek musiqiy
meroslaridagi asosiy joyini-badiiy nutq tarzida hikoya rivoyatlarni ifodali etuvchi-
doston asari egallaydi.
Raqslar O‘zbekistonnig turli hududlarida bir-biridan farq qiladi. Farg‘ona raqsi
o‘zgacha mayinligi, xarakatlarning ravonligi va ifodaliligi, siljish qadamlarining
engilligi, joylarda va aylanishlarda o‘ziga xos xarakatlari bilan ajralib turadi. Xorazm
va Buxoro viloyatlarda qayroqlar bilan raqsga tushiladi.
Milliy rassomlik san’atning rivojlanishi ko‘p asrlardan oldin boshlangan. XVI–
XVII asrlarda Buxoro poytaxtida va boshqa shahar markazlarida qo‘lyozma san’ati va
muqovalash ishlari sezilarli darajada muvaffaqiytlarga erishildi. Qadimgi
qo‘lyozmalarning badiiy bezashlar nafis kalligrafiyani, maydonlarda suv buyoqlari
100
orqali ingichka ornamentlarni bajarishni o‘z ichiga olgan.Ushbu sana’tda bir necha
yo‘nalishlarning uslublari rivojlangan. Ulardan biri Behzod (o‘rta asrning rassomi,
sharq miniaturasi yonalishlarining asoschisidan biri) urf-odati bilan bog‘langan.
Do'stlaringiz bilan baham: |