Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №25 (том 3)

---

457 
ФИО автора: 
Ummataliyeva Nursuluv Qurvonali qizi
Andijon davlat universiteti talabasi 
Название публикации:
«CHINGIZ AYTMATOV HAYOTI» 
Annotatsiya: 
Mazkur maqolada Chingiz Aytmatov hayoti va ijodi, yozuvchining 
asarlari, Sharq va G’arb madaniyatining hayotbaxsh xususiyatlari o‘ziga xos tarzda 
sintezlash badiiy mahorati va novatorligi, Chingiz Aytmatov ijodida islom va 
nasroniylik ta’limoti haqida batafsil bayon etilgan. 
Kalit so'zlar:
sintezlash, badiiy mahorat, novatorlik, badiiy solnoma, syujet. 
Kirish: 
Turkiy xalqlar faxri Chingiz Aytmatov jahon adabiyotining yorqin namoyandasi edi. 
Chingiz Aytmatov asarlari 191 tilga tarjima qilingan. Buyuk qirg‘iz yozuvchisi 
Chingiz Aytmatov ijodi, Sharq va G‘arb madaniyatining hayotiy xususiyatlarini sintez 
qilishdagi o‘ziga xos badiiy mahorati, yangiligi O‘rta Osiyo qardosh xalqlari 
adabiyotiga katta ijobiy ta’sir ko‘rsatdi. Chingiz Aytmatov ijodida islom va nasroniy 
ta’limoti an’analari, Sharq va G‘arb madaniyatining hayotiy xususiyatlari o‘ziga xos 
tarzda sintez qilinganligini ko‘rish mumkin. 
Adabiyotlar tahlili va metodologiya: 
Chingiz Aytmatov 1928-yilning 12-dekabrida Qirg'izistonning Talas vodiysidagi 
Shakar ovulida tavallud topgan. Bolaligidanoq hayot qiyinchilik va azoblarini tatigan. 
Chingiz Aytmatovning bobosi Aytmat qo'li gul hunarmand va ajoyib qo'bizchi bo'lgan. 
Otasi To'raqul Aytmatov rus-tuzem maktabida tahsil olgan, o'qimishli,fikr tiniq 
tashkilotchi odam edi. Respublika o'rtasidagi yuqori lavozimlarda turib, Qirg'izistonda 
savodsizlikni tugatish, yurtga zamonaviy madaniyatni olob kirish yo'lida astoydil 
mehnat qiladi. 1937-yilda sho'ro hukumati tomonidan qamalib,yo'q qilingach, oila 
boshiga og'ir savdolar tushadi. Bo'lajak adibning onasi Naima Aytmatova ham 
o'qimishli, dono ayol bo'lganini aytishadi. 

---

458 
Adibning eng muhim xizmatlaridan biri shundaki, u sotsrealizmning tor, 
chegaralangan muhitiga sof nasimlarni olib kirgan, rang-barang va serqirra uslubi bilan 
imkoniyatlarini kengaytirgan. Chingiz Aytmatov ijodini sehr, fantastika va zamonaviy 
vositalar bilan Lotin Amerikasi badiiy yilnomasini yaratgan zamondoshi Gabriel 
Markes ijodiga qiyoslash mumkin.