Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №25 (том 3)

---

365 
demakki xalq boy bo‘ladi. Investisiya fondlari moliyaviy vositachi sifatida xalqning 
aksiyador bo‘lishiga ko‘maklashadi. 
Shuningdek, 2015-yil 25-avgustda jamoaviy investisiyalashni amalga 
oshiruvchi subyekt sifatida investisiya fondlari to‘g‘risida alohida maxsus “Investisiya 
va pay fondlari to‘g‘risida”gi Qonun qabul qilindi. Qonunda investisiya fondlari ikki 
guruhga ajratildi. Birinchisi, yuridik shaxs sifatida tashkil etiladigan investisiya fondi 
va ikkinchisi esa investisiya aktivlarining ishonchli boshqaruvchisi tomonidan yuridik 
shaxs tashkil etmasdan mulkiy majmua tarzida tuziladigan pay fondi hisoblanadi. 
Qonunga ko‘ra yuridik shaxs sifatidagi takshil etiladigan investisiya fondi ham, o‘z 
navbatida, ikki turda bo‘lishi mumkin: 
‒ o‘zi chiqargan aksiyalarni qaytarib sotib olish majburiyatiga ega bo‘lgan 
investisiya fondi; 
‒ o‘zi chiqargan aksiyalarni qaytarib sotib olish majburiyatiga ega bo‘lmagan 
investisiya fondi.
41
Yana shuni ta’kidlash kerakki, qimmatli qog‘ozlar bozorini va investitsiya 
fondlarini tartibga solishga oid qonunchilikni takomillashtirish borasidagi islohotlar 
natijasida investitsiya fondi faoliyati yanada rivojlanishiga yo‘l ochib berildi. 
Jumladan, qimmatli qog‘ozlar bozorida professional faoliyat ko‘rsatishning boshqa 
shakllaridan farqli ravishda, investitsiya fondi faoliyatini amalga oshirish uchun 
litsenziya olishga oid talab bekor qilindi. Investitsiya fondining faoliyati qimmatli 
qog‘ozlar bozorini tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organi tomonidan o‘z 
vakolatlari doirasida tartibga solinadi.
42
Qimmatli qog‘ozlar bozorida investitsiya aktivlarini ishonchli boshqaruvchi 
faoliyati ham o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Yuridik shaxsning — ishonchli 
boshqaruvchining o‘ziga egalik qilish uchun topshirilgan va boshqa shaxsga tegishli 
bo‘lgan: qimmatli qog‘ozlarni, shu jumladan investitsiya aktivlarini boshqarish 
41
Жумагулов Алишер Эрнапасович. Анализ нормативных правовых актов, определяющих правовой статус 
инвестиционных фондов // Review of law sciences. 2020. №1. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/analiz-
normativnyh-pravovyh-aktov-opredelyayuschih-pravovoy-status-investitsionnyh-fondov 
(дата 
обращения: 
12.04.2022). 
42
Moliya bozori: Darslik/ S.Elmirzayev va boshqalar. – T.: “Iqtisod-moliya”, 2019. 236-bet. 

---

366 
jarayonida olinadigan qimmatli qog‘ozlarni; qimmatli qog‘ozlarga investitsiya qilish 
uchun mo‘ljallangan va investitsiya aktivlarini boshqarish jarayonida olinadigan pul 
mablag‘larini shu shaxsning yoki u ko‘rsatgan shaxsning manfaatlarini ko‘zlab, o‘z 
nomidan ishonchli boshqaruvni belgilangan muddat mobaynida amalga oshirishi 
investitsiya aktivlarini boshqarish bo‘yicha faoliyatdir.
43
Ishonchli boshqaruvchilar investitsiya aktivlariga yuridik va manfaatli egalik 
huquqini ajratib turadigan qonuniy vositalardir. Agar investitsiya aktivlari ishonchli 
boshqaruvga topshirilgan bo‘lsa, ishonchli boshqaruvchi ishonchli boshqaruvga 
topshirilgan aktivlariga egalik qiladi, aktivlarni ishonchli boshqaruvga topshirish 
haqidagi shartnomada ko‘rsatilgan shaxs yoki shaxslar manfaatini ko‘zlab 
boshqaradi.
44
Investorlarga vositachilarni jalb etmay turib savdoda ishtirok etish 
imkoniyatini beruvchi, qimmatli qog‘ozlar savdosini tashkil etish bo‘yicha faoliyatni 
buyurtmalar qabul qilish punktlaridan, maxsus kompyuter savdo tizimlaridan 
foydalangan holda amalga oshiruvchi yuridik shaxs