Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №25 (том 2)

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati 
1. Navoiy asarlari tilining izohli lug‘ati. 4 tomlik. – T., “Fan”, 1984.
2. O‘zbek tilining izohli lug‘ati. 5 jildi. J.4. – Toshkent: “O‘zbekiston Milliy ensiklopediyasi” 
davlat ilmiy nashriyoti, 2008. 
3. Alisher Navoiy: qomusiy lug‘at. /Mas’ul muharrir: Sh.Sirojiddinov. – T.: “Sharq”, 2016. 
4. Islom ensiklopediyasi. Toshkent, “O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi” davlat ilmiy 
nashriyoti, 2004-y, 337-b, 335-y. 
5. Najmiddin Komilov. Tasavvuf –T.: “Movarounnahr”–“O‘zbekiston”, 2009. 

---

543 
6. Fariduddin Attor. Taskirat ul-avliyo. – Toshkent: G‘afur G‘ulom nomidagi nashriyot-
matbaa ijodiy uyi, 2013. 
7. Alisher Navoiy. Mukammal asarlar to‘plami. 10 jillik, 10-jild. – Toshkent: Fan, 1987.

---

544 
ФИО автора: 
Dostonbek Ubaydullayev 
 
Samarqand davlat chet tillar instituti talabasi 
Название публикации:
«COVID-19 VIRUSINING UZBEKISTONING TURIZM 
SOXASIA TASIRI» 
Anotatsiya; Maqolada Covid-19 pandemiyasining butun dunyo bo’ylab tarqalishi 
oqibatida vujudga keladigan global inqirozlar ,xususan ushbu pandemiyaning 
O’zbekistoning turizm soxasiga ko’rsatgan salbiy tasiri xaqida xaqida fikirlar keltirib 
o’tilgan. 
2020- yil butun dunyo mamlakatlari uchun aynan ushbu o’lkada joylashgan 
masalan juda og’ir va sinovli yil bo’lib keldi. UshbuKasallik butun dunyo iqtisodiyotiga 
demogra-fiyasiga xam katta tasirini o’tkazmay qol-madi,xususan olganda barcha 
mamlakatlarda karantin xolatlarini elon kilinib dunyo eshiklarini bir-biri bilan o’z 
chegaralarini yopa boshladi. 
O’zbekiston -sayoxlik soxasi kengayib bo-rayotgan mamalakatlardan biri 
xisoblanadi.O’rta Osiyoning ko’plab shaxarlari Sharqiy va G’arb sivilizatsiyasining 
bog’laydigan Buyuk Ipak yo’lidagi asosiy savdo nuqtalari bo’lgan.Bugungi kunda 
O’zbekiston muzeylarida ushbu mintaqada yashagan Markaziy Osiyo xalqlarining 
noyob tarixiy ,noyob tarixiy, mdaniy va manaviy hayotidan dalolat beruvchi ikki 
milliondan 
ortiq 
asarlar 
saqlanmoqda.O’zbekiston 
o’zining 
tarixiy, 
arxeologik,memoriy va tabiiy boylikari bilan sayohlarni o’ziga jalb qilib kelmoqda. 
O’zbekiston shuningdek ,turizm bilan bo’liq tashkilotlarning mintaqaviy soyaboni 
Kuplab sayyoxlar diniy etiqodi tufayli O’zbekistonga tashrif buyurishadi. Islom dining 
o’nlab tarixiy diqqatga sazovor joylari aynan shu o’lkada joylashgan. Masalan, Shayx 
Zayniddin boboning maqbarasi yoki Shayxontoxur va Toshkentdagi Zangiota 
maqbarasi, Buxorodagi Bahouddin ansabili Bayonqulixon maqbarasi, Sayfiddin Din 
Bakorzi va boshqa ko’plab yodgorliklar. Ushbu tarixiy maskanlarga juda ko’pchilik 
sayyohlar tashrif buyurar edi. Har yili Samarqand, Buxoro, Qarshi, Xiva , Qo’qon va 
Toshkentga kelayotgan chet ellik sayyohlar oqimi kopayib borar edi. Xususan 2019-
yildagi statistikaga nazar tashlasak, 2019- yilda O’zbekistonga 6 miln 748 ming 500 
sayyoh tashrif buyurgan bo’lsa, 2018- yilda bu raqam 5 miln 346 ming kishini tashkil 
qildi. Eng ko’p sayyohlar O’rta Osiyo mintaqasidan 5 miln 764 . ming kishi MDH 
mamlakatlardan 495 ming sayyoh kelgan xorijiy mamlakatlardan kelganlar sonni 
488,4 ming kishini ttashkil etgan. Sayyohlarning ko’pi Qozog’iston, Tojigiston, 
Qirg’isiston, Turkmaniston, Rossiya Federatsiyasi, Turkiya, Avg’oniston, Xitoy Korea 
Republikasi va Hindistondan tashrif buyurishardi. Ularning 81,8 foizi o’z qarindoshlari 
va do’stlarini ziyorat qilish chun O’zbekistonga, 15,5 foizi esa hordiq chiqarish uchun 

---

545 
kelgann bo’lsa boshqa sabablarga ko’ra davolanish, harid qilish, ish uchrashuvlarida 
qatnashish va o’qish uchun kelganlar soni 2,7 foiznni tashkil etgan.ushbu 
ko’rsatgichlardan bilib olish mumkunki ,O’zbekistonda turizm soxasi yildan yilga 
rivojlanib borgan . 
Koronavirus tarqalishini oldini olish va axolini ximoya qilish sababi dunyoning ko’pgina 
mamlakatlari o’z chegaralarini yopishga majbur bo’ldi. Turli xil avia qatnovlar ,xususan 
temir yo’l va xavo yo’llari o’z reyslarini bekor qildi. Shu bilan birga,bugungi kunda 
turizm soxasi subektlari faoliyatida muomolarga duch kelmoqda.Ekspertlarning 
fikricha ,turistik okimlar juda katta talofatga duch kelishi kutilmoqda.Karona virus 
pandemiyasi turizm sektorini butunlay o’zgartirib yuborishi ko’pchilik axolini endi chet 
elga ommaviy sayohatga chiqmasligiga sabab bo’lmoqda. 
Kalit so’zlar: covid-19,turizm,pandemiya, ichki turizm, sayyohlik, onlayn reys, iqtisodiy 
jihat ,sayyohlik bozori ,turistik qishloq , ekskursiya , imtiyoz preferensiya.
Turizmni rivojlantirsh 
Mahalla va “Turistik mahalla” maqomiga ega aholi punktlarini ruyxatdan o’tkazishni 
o’z ichiga olgan o’z yeringni kashf et loyixasi amalga oshiriladi turistik qo’shnilar 
bundan tashqari, sayohatni rejalashtiring aksiyasi o’tkazilishi kutilmoqda va qo’mita 
turizm tahkilotlari bilan birgalikda axoli o’rtasida takliflarni keng targ’ib qilish va 
O’zbekistonga sayoxat qilish bilan bog’liq onlayn arizalarni qabul qilish uchun elektron 
tizimlarni rag’batlantirish choralarini ko’rmoqda. 
Ushbu loyihalardan ko’zlangn asosiy maqsad karantindan so’ng mamlakatimizga 
tashrif buyuradigan sayyohlar sonini ko’paytirish.Bu masala biroz mushkul bo’lsa ham 
biz sayyohlarni jalb qila oladigan loyihalarni ko’proq joriy qilishimiz kerak. COVID-19 
pandemiyasi bartaraf etilgandan so’ng ,albatta kupchilik sayohatchilar xafsiz bo’lgan 
maskanlarga borishni Afzal ko’radilar. Shuning uchun biz birinchi navbatda barcha 
dizenfeksiya ishlarini olib borishimiz kerak. Shundagina biz yana ko’p sonli sayyohlarni 
o’zimizga jalb eta olamiz. Bunday vaziyatda reklama va axborot komunikatsiyalarining 
o’rni katta . biz mamlakatimizda xafsiz turizim xizmatini tashkil etib , toza va barcha 
gieynik qoidalarga mos ravishda ekanligi xaqida turli video roliklarni ijtimoiy 
tarmoqlarga joylab borsak , sayyohlarning ha qiziqishi ortadi.Axoli o’rtasida takliflarni 
ommalashtirish uchun elektron tizimlardan keng foydalanishimiz va onlayn 
so’rovnomalar o’kazishimiz mumkin. Mamlakatimizdagi turistik tashkilotlar 
tomonidan turizm uchun yangi biznes g’oyalar va turizimni onlayn tarzda tashkil etish 
rejalashtirilgan.Ijtimoiy tarmoqlarda chet ellik sayyohlar o’rtasida o’tkazilgan 
O’zbekiston haqidagi taassurotlar aksiyasi va maxalliy sayyohlar orasida Mening 
sayohatim so’rovnomasi Milliy teleradio va Yosh sayyoh kabi dasturlar Milliy 
televidinya va radio bilan xamkorlikda tayyorlanadi. Kopaniya va qo’llanmalar va 

---

546 
boshqa mutaxassislar yordamida qo’shimcha ravishda pandemiyaning salbiy tasirini 
kamaytirish uchun yangi imtiyozlarni joriy etish rejalashtirilgan. 
Turizmni rivojlantirish
Bugungi kunda koronavirus bilanbog’liq turg’unlik davrida turizim soxasida olib 
borilayotgan ishlar to’g’risida Bosh vazir o’rinbosari , turizimni rivojlantirish davlat 
qo’mitasi raisi Aziz Abduxakimovning so’zlariga ko’ra , hozirgi kunda Turizimni 
rivojlantirish davlat qo’mitasi onlayn turizimni rivojlantirish, tadbirkor va startaplarni 
qo’llab quvvatlash ustida ishlamoqda. Bu odamlarga butun O’zbekiston bo’ylab virtual 
turlarni taklif qiladigan birinchi platforma bo’ladi. Rejaga ko’ra ,ushbu sayt asosan 
uchta to’nalishni qamrab oladi. Bu odamlarga butun O’zbekiston bo’ylab virtual 
sayohatlarni amalga oshirishga imkon beradi.BUgungi kunda virtual ekskursiyalarni 
yulga qo’yish uchun muzeylar va boshqa sayyohlik obyektlari bilan xamkorlikda 
ishlamoqda. Shuningdek ,ichki reyslar sonini ko’paytirish turizim sohasining yana bir 
vazifasi sifatida belgilab berildi. Bu qiyin vaziyatda maxalliy kompaniyalarni moliyaviy 
qo’llab-quvvatlash, ichki turizmni rivojlantirish uchun imtiyozlar va pereferensiyalar 
berish va boshqa ko’p maslalarga alohida etibor berilishi kerak. Takidlash joizki, ichki 
turizmni rivojlantirish esa nafaqat bir tashkilot yo turizim subektlari, balki 
Ozbekistonda yashovchi xar bir insonga bog’liqdir.Mana shunday qiyin damda bu 
vaziyatlarda barchamiz bir yoqadan bosh chiqarib, mamlakat iqtisodiyotining 
strategik yo’nalishlaridan biri xisoblangan turizimni rivojlantirishga o’z xissamizni 
qo’shsak, yangi ish o’rinlarining yaratishi va shu orqali ushbu yurtda yashovchi 
kishilarning turmush tarzini yaxshilanishi uchun o’z xissamizni qo’shgan bo’lamiz. 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 
1.O’zbekiston Respublikasi Prizdentining O”zbekiston Resbublikasi sayyohlik soxasini 
rivojlantirishni tezlashtirish chora -tadbirlari to’g’risidagi farmoni.;T 
2.2017-2021- yillarda O’zbkiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustivor 
yo’nalishi bo’yicha xarakatlar strategiyasi.xttp;//lex.uz/doss/-3107036 
3.O’zbekiston Respublikasini turizimni jadal rivojlantirishga oid qo’shimcha chora-
tadbirlar to’g’risida PF-5611,05.01.2019y. 
4.O’zb ekiston Respublikasi Pirizidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga 
murojatnomasi, 22.12.Xalq So’zi //2017-yil 
5.Ro’ziyev SH.R O’zbekistonda tarixiy -madaniy turizmni rivojlantirishning tashkiliy-
iqtisodiy mexanizmi
6. Safarov B. Turistik xizmatlar bozori istiqbolini aniqlashning innavatsion 
usullari//Iqtosodiyot va talim jurnali . Toshkent .sh. 2017 yil. N 4. 47-bet. 

---

547 
7. To’xliev I.S.,Qudratov .F.X.,Pardayev M.K. ,turizmni rejalashtirish .T.:IQTISOD-
MOLIYA 2010 Y.
8. Xudayorov.A.A o’zbekistonda xalqaro turizmni rivojlantirishning o’ziga xos tashkiliy 
iqtisodiy jixatlari// Iqtisod va moliya ilmiy-amaliy jurnal.T .: 2019 yil. N (128) 9-bet. 

---

548