Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №25 (том 2)

I
یتیصخش یبدا و یتایح گنینادیوه .
 
20
یلییزوی یچن
یرلمدآ میلیب یبرغ هدیرلشاب گنین
هچیلرتیی هدزیمینوک ادیوه نککیچ ینیتقد گنین
هملینات
.ریدنگ
18
یتایبدا یاتغچ کیتکدید_ینید لییزوی یچن
هلوا یلیکو نگلینات گنین
رظن هجاوخ نگنیلیب قار
دیوه
هقطنم ناتسکروت ،ا
یس
هدیسیداو هناغرف گنین
نگلیک هگایند هدیرهش نایمیچ یگ
.
نگلینات نلیب یصلخت ادیوه
یلغوا رظن بیاغ رظن هجاوخ یتآ لصا گنینرعاش
یشیلوا و یشیلیغوت گنینادیوه .رید
هدیقح یخیرات گنین
قوی یگلیب ریب نیکسیک
اما ؛
1704
-
1785
.ریدنگ هشی هدیس هرآ یرللیی
97
هربیچ گنینادیوه( یّقح ناشیا نیدلارخف
ه ،هچیشیریدلیب هدیرثا "ادیوه ناشیا همانبسن" )یس
گنینادیو
بیاغ یساباب ،بیلوب کیلشوا لاصا یدادجا
هلوا ریپ هگیزوا ناشیا رظن
کیلرغشاک نگتیا لوبق قار
ن
هیدنبشق
هجاوخ قافآ یخیش
تافو( گنین
1693
و نگلیشوق هگیهاگرد )
30
گنینوا لیی
نگلیق ینیتمذخ
.
ندنوا هسیا
فوصت
هجاوخ قافآ هرگنوس ،بینگنگروا ینیرل ّرس
نلایغرم گنین
هدیس هرآ قلخ( دمحا یحم هجاوخ یلغوا کیل
اشاپ"
هلیاع گنینوا و نگشلریی هدیرهش نایمیچ بیلیک هگیروضح )نگنازاق ترهش نلیب یتآ "میریپ
جاوخ هدیس
رظن ه
نگلیک هگایند
.
یبتکم هلحم کلیا
هسردم دنقوخ هرگنوس ،هد
نایمیچ نددنقوخ ،ادیوه نگلیق لیصحت هدیرل
هدریی وا و نگتیَق هگ
هدقلاشیق هچرللیی ،بیچآ بتکم ریب یزوا
نگتیقوا ینرلکدوگ یک
.
یلنومضم ینید و کیسلاک هسیا هدنامز نیع
نگتیا بیترت هدناوید ریب ینیرلرعش ،بیزای رلرعش
.
یرمع ادیوه
ردق هگیگنوس گنین
هدنایمیچ ،بیلاق هدیلیقوا زوا
نگلیق تافو
.
98
هچسراف و هچبرع ادیوه
ملع ینید ،ینیتایبدا یاتغچ ،ین
یشخی ینیملع ثیدحو نآرق هسقینیا ینرل
.نکیارلیب
ینامز
هلوا یرعاش فوصتم و یملاع نکلوا گنین
نگنلقادرا ندینامت قلخ و نگنازاق ترهش قار
.
ادیوه
،
18
یچن
لاک یاتغچ یلییزوی
یتایبدا کیس
همشیلیک گنین
و انعم یگنی هدتایبدا یفوصت_ینید ،بیشوق هصح هگیس
رلنومضم
ینامز .ریدرعاش ریب نگشوق
هلوا یرعاش یلایض گنین
م هگتعنص ،یتلاامک یونعم ،ادیوه نگلینات قار
یتفرع
نگریدویس هققلخ ینیزوا نلیب یرلشیروک قیچآ و
.
هدفوصت رعاش
فرعم و یسیگویس ناسنا یگ
هیاغ ت
مظن ،نگتیا قیوشت ینیرل
ندیرلناکما نوتوب گنین
تراهم
ک شیرگزوا ریب یگنی هگرل هلأسم مهم یبک قامریتشیتیی ینیتیصخش ناسنا لماک ،نگتیا هدافتسا نلیب
.نگریتلی
وا ینیتیصوصخ کیتکدید هدیرلرثا ،یگیلراب رلکنروا یفوصت_ینید هدیرلرثا گنینادیوه رظن هجاوخ
هگن
اش نگراقیچ
پیت ،لوبمس نگنلجاور هدیرللزغ گنینادیوه .رید ببس هتتک هگیشیتوت ریی هدیس هرآ رلرع
لاثمت و
یزوا بیشوق رلدعُب یگنی هگرلوا رعاش ،مه هسلآ ریی رل
یب گنین
هتروا ینیرلشیروک لاثم
نگیوق هگ
.
ادخ رکذ لیغلایآ ،همناشیا هککیلکیریت لوب
رادقمان هسلاق ینسفن ریب همتیا عیاض
.رمع
99
ّاللّ ،همنانیا هگماشی وب :ینومضم
عیاض ینوا مه هسلوب نگلاق زآ هچنق ندرمع ،نیگتیا رکذ ین
همتیا
.نیگ
96
Janos Eckmann,
Çağatayca El Kitabı
Çev.
Güney Karaağaç
)
İstanbul
:
Kesit Yayınları, 2009), 19. 
97
،میهاربا میحر
یتایلک ادیوه
،یتاراشتنا یمیلعت :لباک(
2013
)
،
14
.
98
Haluk İpekten,
Eski Türk Edebiyatı Nazm Şekilleri ve Aruz
(İstanbul:
Dergah Yayınları, 1999), 57. 
99
،میهاربا
یتایلک ادیوه
،
90
.

---

513 
ربخاب هشیمه لوب ،نیدمولوا هملوب ربخ یب
.رگج نوخ زیقآ نیدزوک بید ّاللّ نوک و نوت
100
هچیک ،لوب رادربخ میاد ره ،هملوب زیسربخ نیدمولوا :ینومضم
-
د ّاللّ زودنوک
ناق نیدگنیزوک بی
.ریدزیقآ رل
گنینوش
هتروا رلرثا کیریل کید
یرود ادیوه نگیوق هگ
ملآ ریی هدیس هرآ یرلرعاش یلتیمها گنین
ینقا
هروا نلیب چنیغاس یناسنا ،قوذ و قوش ریب یتایح یرللزغ گنینادیوه .نگرجب
قشع یزاجم رعاش .نگل
ح
هدیق
ا رلرعش هداعلا قراخ مه هدیقح قشع یقیقح ،مه
هترو
نگیوق هگ
.
یتوا میهآ رگیت هگنودرگ فقس ،مسروا هآ
.باحس رلغیی ،ادص رلیَا ،بیقیچ توا ندیتدش
101
میهآ ،مستیا هآ :ینومضم
هآ وا ،ید هگیت هگیمات گنینایند یشتآ گنین
،بیقیچ شتآ ندیتدش گنین
،بلیَا نینط
.رلغیی رلتولوب
رعاش ریب قشاع ادیوه
هدنوا نکیل ؛رید
،قشع یگ
ّاللّ ،یفوصت
قشع ریب نگلوب هگ
یرلرعش گنینوا .رید
-
یحور فوصت ،یحور ساسا گنین
یوسی دمحا هجاوخ .رید
ند
102
،کروت نگلیک بیتیا ماود ردق هگینامز زوا
،نگریتلیک هگلیت یننامیا یقیقح و چنانیا ملاغاس هدیرللزغ یفوصت ،رعاش نگنگروا ینیرلرعش برع و سراف
قح ینرلناسنا
هنوج هق
ل
نگتیا توعد هگشی
.
غومت گنسلاس رگا ینادیوه ،بلیَا بضغ
103
هرچیا
هلان و ناغف
یگلایَا یاملادیچ خزود هم
.دایرف
104
هلبضغ رگا :ینومضم
ط هگ میشللیگنیا و ناغف گنینیم منهج هک یتح ،گنسرتآ هگمنهج ینادیوه بین
تقا
هملآ هلیق
هریقب ی
.ید
یتایبدا کیتکدید یفوصت_ینید ،ادیوه
گنین
نگتلشاب ینجاور وب هدیتایبدا کروت نوچوا ینگلوب یلیکو
نگلآ ریثات پوک ندیوسی دمحا هجاوخ
.
105
هیبرت سیفن ،قشع یهلا
ایند ،قامناغیوا ندتلفغ ،میلوا ،ترخآ ،یس
یوسی دمحا هدیرلرعش نگزای هدرلعوضوم یبک قاممتیا عمط هگیلام
هترات تقد یگیلششخوا هگیرل تمکح گنین
-
د گنینوب .ید
هروک هچقیچآ هدزیمیشیقوا ینیناوید ادیوه ینیرللیل
.زیم
هگیا هگتیمها هتتک یعوضوم ترخآ ،هدتایبدا کیتکدید_ینید
.
هگیتایح ترخآ و کیلرضاح هگمیلوا
نگلیرقچ هگشینلرایت
.
نگلیرابوی نوچوا فده ریب هگایند یشیک
.
نامی_یشخی هچرب نگلیق هدایند وب
هنیی یرلشیا
یشرق هدایند ریب
هلیرقیچ هدیس
هلیریب ازج هروک هگنوا و ید
.ید
ناسنا مه هدتایبدا یفوصت_ینید
هیاغ ساسا گنین
ّاللّ نگلوب یس
نوچوا قامنازاق ینیساضر گنین
هلیق
نگید
قاملوب رضاح ،ندسملیک میلوا ،رلشیا
یوسی دمحا .رید
ققیچ هگزیمیشرق هتیق_هتیق هدیرل تمکح گنین
وب ن
وش هدتیب ریب هچنوشوت
هدن
نگلیتیا هدافا ی
.
ناسساملیق هگین گنیغاری ،یدلیک یسیچلیا مولوا
.ناسساملیق هگین گنیغاری ،بوراقآ گنیچاس لاقس
106
هملوب رایت هگین ،یدلیک یسیچلیا میلوا
؟نسی
هملوب رایت هگین یتبیرقآ گنیچاس_لاقس
؟نسی
یوسی دمحا
هدلکش وش هدیلزغ ادیوه یرکف وب گنین
هقیچ هگزیمیشرق
:ید
غیرداو اغیرداو ،یدرشای زوک ،یدرقآ چاس
.رمع مادام یلایق ین ،یتتوا هلریب هقیرط ین
107
100
،میهاربا
یتایلک ادیوه
،
100
.
101
،میهاربا
یتایلک ادیوه
،
55
.
102
Kalafat, Yaşar.