Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №20 (том 5)

ФИО авторов:
E.Yunusaliyev (T.f.n. prof.), 
C.Mahkamov (M2-20 IOQ magistranti). 
Farg’ona politexnika instituti 
Название 
публикации:
«QURILISHGA 
TAYYORGALIK 
ISHLARINI 
BAJARISH» 
Annotatsiya. 
Ushbu maqolada qurilishda soha mutasaddilari oldiga qo‘yilgan vazifa 
va topshiriqlarni so‘zsiz bajarish, sanoatning qurilish ishlab chiqarish yo‘nalishini 
yanada rivojlantirish maqsadida, yangi-yangi ishlab chiqarish quvvatlarini ishga 
tushirish, bino va inshootlar qurilishida kam resurs va energiya talab etadigan 
zamonaviy turlarini ishlab chiqarishga jiddiy e’tibor qaratilgan
 
Kalit so'zlar:
qurilish maydoni, qurilish maydonini tayyorlash, qurilishga tayyorgalik 
ishlar, yer uchastkasi, inshootlarni barpo etish.
 
Qurilishga tayyorgalik ishlari 
Qurilishni amalga oshirishning birinchi bosqichi – bu qurilish territoriyasini tanlash. 
Bu bosqichda qo‘yilgan masalaga qarab ma’qul yerda joylashgan, qurilish davrida
qurilish materiallari, 
konstruksiyalari va resurslar bilan 
ta’minlash talablariga va 
ekspluatatsiya (foydalanish) kerakli 
talablariga javob beradigan yer 
uchastkasi ( maydoni) tanlaniladi. 
Davlat talablari asosida
rasmiylashtirish , qurilish uchun 
yer uchastkasini ajratish va 
arxitektura-rejaviy topshiriqni 
tayyorlash ishlari amalga oshiriladi.

---

582 
Maydonni tayyorlash majburiy bosqich bo‘lib, ishlar tarkibi bo‘yicha sanoat va 
fuqaro qurilishidagidek bo‘ladi. Asosan maydonni tayyorlashda muhandislik 
tadqiqotlarini o‘tkazish, barpo etilayotgan binoni mahalliy sharoitga bog‘lash, eski 
binolarni buzish, tarmoqlarni ko‘chirib o‘tqazish, vaqtinchalik bino va inshootlarni 
barpo etish kabi ishlar nazarda tutiladi.
Alohida binoni yoki yaqin joylashgan bir xil tipdagi kompleks (majmua)ni barpo 
etish uchun qabul qilingan ishlarni bajarish ketma-ketligi sezilarli darajada umumiy 
qurilish muddatiga ta’sir qiladi. Ishlarni bajarish ketma-ketligi quyidagi asosiy 
omillar bilan belgilangan bo‘lib va ularni bosqichma-bosqich o‘zlashtirilishi, qurilish 
jarayonini amalga oshishiga olib keladi. 
• qurilish territoriyasini tanlash; 
• maydonni tayyorlash (tayyorlov davri ishlari) 
• yer osti qismini barpo etish; 
• yer usti qismini barpo etish; 
• to‘sib turuvchi konstruksiyalarni barpo etish; 
• injener (muhandis) asbob-uskunalarini montaji; 
• ichki pardozlash ishlari; 
• texnologik asbob-uskunalarni montaji; 
• tashqi pardozlash ishlari;
• obodonlashtirish. 

---

583 
Qurilishni amalga oshirishning birinchi bosqichi – bu qurilish territoriyasini tanlash. 
Bu bosqichda qo‘yilgan masalaga qarab ma’qul erda joylashgan, qurilish davrida
qurilish materiallari, konstruksiyalari va resurslar bilan ta’minlash talablariga va 
ekspluatatsiya (foydalanish) kerakli talablariga javob beradigan yer uchastkasi ( 
maydoni) tanlaniladi. Davlat talablari asosida rasmiylashtirish , qurilish uchun yer 
uchastkasini ajratish va arxitektura-rejaviy topshiriqni tayyorlash ishlari amalga 
oshiriladi. 
Maydonni 
tayyorlash 
majburiy 
bosqich bo‘lib, ishlar tarkibi bo‘yicha 
sanoat va fuqaro qurilishidagidek 
bo‘ladi. 
Asosan 
maydonni 
tayyorlashda 
muhandislik 
tadqiqotlarini 
o‘tkazish, 
barpo 
etilayotgan binoni mahalliy sharoitga 
bog‘lash, eski binolarni buzish, 
tarmoqlarni ko‘chirib o‘tqazish, vaqtinchalik bino va inshootlarni barpo etish kabi 
ishlar nazarda tutiladi. 
Alohida binoni yoki yaqin joylashgan bir xil tipdagi kompleks (majmua)ni barpo etish 
uchun qabul qilingan ishlarni bajarish ketma-ketligi sezilarli darajada umumiy 
qurilish muddatiga ta’sir qiladi.