Mehnat vazirligi respublika aholi bandligi va mehnatni muhofaza qilish ilmiy markazi

6.7. Sinchli yog‘och konstruksiyalar. 
Tosh  kabi  yog‘och  ham  juda  qadimiy  qurilish  ashyosi  hisoblanadi.  U  juda 
qadimdan har xil nurilishlarda qo‘llanib kelingan. Dastlabki yog‘och ko‘priklar, 
eramizdan  yuz  yil  avval  qurilgan.  Kesilgan  yog‘och  konstruksiyalar  qadimda 
qal’a devorlarini qurishda ham ishlatilgan. 
Inshootlarni zilzilaga chidamli qilib qurishning birdan bir to‘g‘ri yo‘li qurish 
jarayonida  me’yoriy  talab  va  qoidalarga  rioya  etishdir.  Tajribalardan  ma’lum 
bo‘ldiki,  yaxshi  qurilgan,  sinchli  binolar  zilzilaga  chidamli  ekan.  Mahalliy 
qurilish  materiallaridan  tiklandigan  sinchli  uylarning  quyidagi  konstruksiyasini 
tavsiya etamiz..Odatda, yuk ko‘taruvchi tashqi devorlar qo‘shsinch, ichki devor 
yoki  pardevorlar  esa  yakka  sinch  qilib  ishlanadi.  Bunday  imoratlarni  qurish 
ancha murakkab. Agar sinchli devor qoida bo‘yicha qurilmasa qo‘yilgan talabni 
oqlamasligi, ya’ni er silkinishiga bardosh berolmasligi mumkin. 
YOg‘och  konstruksiyalarning  qulayligini  ularni  massasining  nisbatan 
ixchamligida  ko‘ramiz,  zavodlarning  ishlab  chiqarish  konstruksiyalarida  esa 
ularning  oliy  darajadagi  industrialligini  kqrish  mumkin.  O‘rmon  bilan  boy 
joylarda yog‘och konstruksiyalar juda tejamlidir. 
 
7.4-rasm 1-pushtak; 2-xavonda; 3-xova. 

---

 209 
 
 
 
7.5-rasm. YAxlit devor sinchlari. 
1-poydevor; 2-tagsinch; 3-ustunlar; 4-sarrov; 5-xovonlar; 6-sinchlar; 7-kesak;  8-eshik 
o‘rni; 9-deraza o‘rni. 
 
Eshik  va  deraza  joyi  qoldirilgan  devor  sinchlari.  YOg‘och  konstruksiyalar 
bir  qancha  kimyoviy  ta’sirlarga  o‘ta  chidamli  bo‘lgani  uchun  ular  mineral 
o‘g‘itlar,  kimyoviy  moddalar  va  boshqa  agressiv  materiallar  saqlanadigan 
omborlarda qo‘llaniladi.