Mehnat muhofazasi va ekologiya

qollash 
trofitop 
ko‘rsatgichlarni ishlatishga qaraganda ustunligini ko‘rsatadi. 
Tavakkalni aniqlashda 4 xil uslubiy yondashish mavjud
: 
1.
Injenerlik
- bu statistikaga, chastotalarni xisoblashga, xavfsizlikni extimolli taxlil 
qilishga va xavflar daraxtini qurishga asoslanadi. 
2.
Modelli
- bu alohida odamga, ijtimoiy va kasbiy guraxlarga zararli omillarning 
ta‘sir kilish modelini kurishga asoslanadi. 
Bu ikkita uslub (metod) xisoblarga asoslanadi, ammo xamma vaqt xam 
ma‘lumotlar yetarli bo‘lmaydi. 
3. 
Ekspertli usul
- bunda xar xil xodisalarning (xavflarning) sodir bo‘lish extimoli 
yuqori malakali mutaxassislarning (ekspertlarning) fikrini o‘rganish orqali 
aniqlanadi. 
4. 
Ijtimoiy usul
- xar xil xodisalarning (xavflarning) sodir bo‘lish extimoli 
to‘g‘risida axolining fikrini so‘rashga asoslangan. 
Yuqorida qayd qilingan uslublar tavakkalning xar xil tomonlarini ochib beradi. 
Shuning uchun ularni kompleks xolda qo‘llash zarardir. 
 
2. Tavakkalni aniqlash qoidalari
Favqulodda vaziyatlarda (FVlarda) aholining, ishchi va xizmatchilarning 
extimoliy talofatini (N) quyidagicha aniqlash mumkin: 
,
N
R
n
R
n
N




(
4.1)
N
n
R

 
Tavakkalni aniqlash formulasi
bu yerda: 
R – FVdagi xavf – xatar turi bo`yicha odamlarning extimoliy talofati darajasi;
N - ob`ekt, soxa, tarmoq va shu kabilarda axoli yoki ishlovchilarning soni. 
1-misol. 
Bir yilda MDX ishlab chiqarishida bo`ladigan inson o`lish tavakkalini 
aniqlang, agar xar yili 14000 odam o`lsa, o`rtacha ishlaydiganlarning soni 138 
million bo`lsa: 
4
8
4
.
10
10
38
,
1
10
4
,
1





ch
i
R
demak ishlab chiqarishda bo`ladigan inson o`lish tavakkali – 10
-4
ga teng. 
2-misol
. Xar yili MDX mamlakatlarida tabiiy bo`lmagan o`limdan tashqari xar 
xil xavflar oqibatida 500 ming kishi o`lsa, mamlakat axolisi 300 mln. bo`lsa, 
mamlakatda xavflar natijasida bo`ladigan axoli o`lish tavakkali quyidagicha 
aniqlanadi: 

---

15 
3
8
5
10
7
,
1
10
3
10
5






mam
R