Mehnat muhofazasi va ekologiya

 
 
9.3.-Rasm. Sun`iy nafas berish va yurakni uqalash usullari 
 
Agar jarohatlangan shaxsning ko`z qorachigi kengaygan va pul‘s urishi 
sezilmasa, qon aylanishini tiklash maqsadida sun`iy nafas berish bilan bir vaqtda 
yurak uqalanishi qilish lozim. Uqalashda o`ng qo`lning kafti jarohatlangan shaxsning 
ko`kragiga qo`yiladi va tez-tez (minutiga 60 marta)bosiladi. Tananing pastki qismlari 
joylashgan vena qon tomirlaridagi qonni yurakka kelishini tezlatish maqsadida 
oyoqni 0,5 m gacha yuqoriga ko`tarib qo`yish mumkin. Agar bu yordamlarni bir kishi 
bajarayotgan bo`lsa, 2-3 marta sun`iy nafas bergach, 10-12 marta yurakni tashqi 
uqalash tavsiya etiladi. Jarohatlangan shaxsning o`ziga kelganini nafas olishini 
tiklanishi, rangini qizarishi, ko`z qorachig‘ini qisqarishi kabi belgilardan bilib olish 
mumkin. Buni tekshirish uchun massajni 2-3 sek to`xtatib turish mumkin. Agar 
jarohatlangan shaxsda o`ziga kelish holatlari kuzatilmasa, sun`iy nafas berish va 
yurakni uqalashni vrach kelgunga qadar davom ettirish kerak. 
9.4. Maneken-trenajyorda tajriba ishi Og‟izdan-og‟izga sun`iy nafas oldirish 
-maneken chalqancha yotqiziladi, ko`krak qafasini ochish uchun kiyimlari 
echilib, sun`iy nafas oldirishga tayyorlanadi. Maneken boshini yonboshlatib, og‘iz 
bo`shlig‘i begona narsalardan tozalanadi; 
-nafas yo`lini to`g‘rilash maqsadida maneken boshi tagiga bir qo`lni va 
peshonasiga ikkinchi qo`lni qo`yib iloji boricha boshi orqa tomonga egiladi; 
-maneken og‘ziga doka qo`yilib, og‘iz bilan kuchli havo (nafas) yuboriladi; 
-nafas yuborish har 5-6 sekundda bir marta yoki bir minutda 10-12 marta 
amalga oshirilishi zarur; 
-har gal havo yuborilganidan so`ng nafas qayta chiqishi uchun maneken og‘zi 
va burni bo`shatiladi. 

---

121