Mehnat ishlab chiqarish tadbirkorlik qobiliyati kapital halim hamroyev tadbirkorlik asoslari

bo‘lib, ulami samarali boshqarish har bir subyekt va faoliyat turining
tabiyati, xarakteri, xususiyatlari, maqsadi, vazifalariga mos keladigan
boshqaruvchi tizimni taqozo etadi. Muayyan boshqarish obyektiga eng
samarali ta’sir eta oladigan boshqaruvchilar, boshqarish apparati, vosi­
talari, usullari, strategiyasi, taktikasini shakllantirish va ulardan mohi-
rona foydalanish m o‘ljallangan natijalarga olib keladi. Bu esa rahbar
va boshqaruvchilar oldiga, bir tomondan, boshqarish obyekti va uning
xususiyatlarini yaxshi bilish, ikkinchi tomondan, boshqarish ilmidan
xabardor bo‘lish zaruriyatini qo‘yadi.
Vakolat va mas’uliyat tamoyili har bir boshqaruvchiga belgilab
qo'yiladigan vazifalari va majburiyatlariga muvofiq huquqlar berilishi-
ni taqozo etadi. Tegishli huquqlar bilan ta’minlanmagan vazifalar va
majburiyatlar lozim darajada bajarilmaydi va oqibatda m o‘ljallangan
243

---

natijalarga erishilmaydi. Bu ishlarni aniq y o ‘lga qo‘yish va ro‘yobga
chiqarish har bir lavozim va boshqaruvchi uchun korxonada uning
vazifalari, majburiyatlari, huquqlari, mas’uliyati batafsil aks ettirilgan
kasb yoki lavozim bo‘yicha nizom ishlab chiqish muhim ahamiyat kasb
etadi.
Har qanday tadbirkorlik faoliyatini boshqarish vazifasi va
mas’uliyatini bir kishi o ‘z bo‘yniga oladi yoki ular bir kishi zimma-
siga yuklanadi va yakkaboshchilik asosida yagona shaxs - birinchi
rahbar tomonidan ta’minlanadi. Shuning uchun ham boshqarish tarzi
va tartibi, uning natijalari ko‘proq shu rahbarga, uning bilimi, tajri-
basi, saviyasi, boshqaruvchilik va tashkilotch'ilik qobiliyatiga bog‘liq
bo‘ladi. Shuning bilan birga, rahbar demokratiya tamoyili va uning bir