Mehnat ishlab chiqarish tadbirkorlik qobiliyati kapital halim hamroyev tadbirkorlik asoslari

umumiy maqsadidan kelib chiqib, uni boshqarish aniq maqsadi va vazi­
falari, ulami amalga oshirish muddatlari, usullari, harakatlari va xara­
jatlari aks ettiriladi. Faoliyat umumiy rejasiga asosan har bir xodim o ‘z
ish rejasini tuzadi va uning bajarilishini nazorat qilib boradi.
Tashkil qilish funksiyasi korxona tuzish va ish joylari yaratish, faoli­
yat, jarayon, operatsiya, boshqaruvchi tizimni shakllantirish, ularning
strukturasini aniqlash, ishchi-xodimlarning malakasi, qobiliyati, savi-
245

---

yasiga muvofiq joy-joyiga qo'yish, ularga aniq maqsad va vazifalar bel-
gilash, ichki va tashqi aloqalarni o ‘rnatish, har bir harakat, ish, jarayon,
operatsiyani lozim darajada tartibli tusga keltirish yo ‘li bilan ularning
uyushqoqligini ta’minlash singari ishlar majmuyidir.
Boshqarish - bu tartibga solishdir. Tartibga solish ichki va tashqi
muhitdagi o ‘zgarishlarga muvofiq amalga oshirilayotgan rejalar, ja-
rayonlar va operatsiyalar, boshqarish strategiyasi va taktikasiga o ‘z
vaqtida zarur o ‘zgartirishlar va aniqliklar kiritib, moMjal va nazorat
ko‘rsatkichlardan chetlanishlami tezgina bartaraf etib, belgilangan
maqsadga erishishni ta’minlashga y o ‘naltirilgan harakatlar majmu-
yidan iborat.
Boshqarishda ishchi-xodimlar mehnatini taqdirlash salmoqli o ‘rin
egallaydi. Har bir ishchi-xodimning mehnatini to‘g ‘ri baholash, uning
miqdori, sifati va umumiy natijalardagi hissasiga muvofiq moddiy va
ma’naviy taqdirlash, yuqori ko‘rsatkichlarga erishgan xodimlarni esa
qo‘shimcha rag‘batlantirish tizimini shakllantirish va amalga oshirish
taqdirlash funksiyasining mazmun-mohiyatini tashkil etadi.
Tadbirkorlik faoliyatini rejalashtrish, tashkil qilish va tartiga solish,