Механика-математика факультети эҳтимоллар назарияси ва математик статистика кафедраси

Issiqlik nurlantiruvchi manbalarning tiplari qaralganda dastlab absolyut qora jismga yaqin bo‘lgan jismlar nurlanishi qaraladi.

• Issiqlik nurlantiruvchi manbalarning tiplari qaralganda dastlab absolyut qora jismga yaqin bo‘lgan jismlar nurlanishi qaraladi.
• Maxsus ishlov berish yo‘li bilan oksidlangan po‘latning qoralik darajasini ε=0,99 gacha etkazish mumkin ekan. Bu esa absolyut qora jismga juda yaqin bo‘ladi.
• Ko‘p hollarda nurlanish manbai sifatida cho‘glanma lampadan foydalaniladi. Etalonli lampalarda cho‘glanish elementi sifatida 1-2 mm bo‘lgan volframli lentadan foydalaniladi. Bunday lentani etarli darajada 2800-3000 K gacha qizdirish uchun lentaning kesimiga qarab 10-20 ampergacha elektr toki zarur. Bunda har bir lentali lampa o‘zining tokka bog‘liq bo‘lgan yorqinlik temperaturasiga ega bo‘ladi.

• Shuning uchun spektrning kerakli to‘lqin uzunlikdagi spektral yorqinligini lentali lampaning temperaturaviy yorqinligiga qarab olish qiyin emas. Shuningdek volfram spiralli lentalar ham keng qo‘llaniladi.
• Shisha balonli bunday lampalarning ishlash soxasi lampa yasaladigan shishaning turiga qarab ~200 nm dan 3 mkm to‘lqin uzunlikda nur chiqaradi.
• Cho‘g‘lanma lampalarning ishlash muddati va spiralning maksimal temperaturasi volframning bug‘lanish jarayoni bilan bog‘liq bo‘lib vaqt o‘tishi bilan spiral ingichkalashib qolishi mumkin.
• Oddiy cho‘g‘lanma lampalarda volframning alyumeniy va kremniy bilan aralashmasi ishlatiladi.

• Gologenli lampalarda bug‘lanish sekinroq bo‘ladi.
• Bunday lampalar 600 mm.simob ustunigacha argon bilan to‘ldirilgan kvarsli kolbadan iborat bo‘lib 1-2 mg gacha yod qo‘shilgan bo‘ladi. Bunday lampaning ishlash jarayonida yodli sikl vujudga keladi, ya’ni spiral bug‘lanishi natijasida volfram yod bilan reaksiyaga kirishib yodli volfram hosil bo‘ladi. Bu molekulalar qizigan sirtga tushib dissotsiyalanadi va metalli volfram qatlamini hosil qilaveradi.
• Natijada bunday lampani ishlash muddati uzayadi. Gologenli siklni ta’minlash uchun lampaning temperaturasi 200-2500 C gacha etadi. Shuning uchun gologenli lampalar kichkina qilib yasaladi. Bunday lampalarning ishlash muddati yuzlab soat bo‘lib rang temperaturasi 40 000K gacha etadi.

•