Меъёрий эджкатлардан етарли даражада фойдаланилган


Жамият тараккиётининг иккинчи боскичи-индустрлашган


bet32/265
Sana11.04.2022
Hajmi
#542022
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   265
Bog'liq
Iqtisodiyot nazariyasi (Yu.Yo\'ldosehv)

Жамият тараккиётининг иккинчи боскичи-индустрлашган
жамиятнинг белгилари; 
ишлаб чикаришда машинага асослан­
ган саноатни ривожланиши, мехнат таксимотининг кенгайи­
ши ва чукурлашуви, мехнат унумдорлигининг ошиб бориши, 
кУл мехнати Урнига машиналашган мехнат келиши, ишлаб 
чикариш омиллари ва инфратузилмаси-транспорт, йул хужа­
лиги, энергетика, алоканинг ривожланиши; урбанизация (ша- 
хар ахолисининг купайиши) руй беради, жамгариш усади.
Тараккиёт учинчи боскичининг мухим белгилари: бу боскич­
да жамгариш жадаллашади, йирик саноат айникса, огир са­
ноат ривожланади, янги саноат тармокдари пайдо булади, у 
икгисодиётнинг устивор етакчи сохасига айланади, фан-тех­
ника жадал ривожланади, фан бевосита ишлаб чикариш ку­
чига айланади, малакали мутахассислар роли ошади, икги- 
содиётда, кундалик хаётда ахборот ва хисоблаш техникалари- 
нинг кенг к^лланиши, иктисодий ресурсларни тежайдиган 
техника ва технологияларнинг жорий килиниши, ишлаб чи­
каришнинг юксак даражада ривожланиши туфайли унинг 
инсонпарварлик хусусияти кенгаяди, оммавий истеъмол то­
варлари ишлаб чикариш устивор ахамиятга эга булади. Мул- 
кулчилик пайдо булади, жамият аъзолари учун истеъмолнинг 
сифати, умуман турмуш сифати биринчи уринга чикади, хиз­
мат курсатиш сохалари кенг ривожланади. (АКДЛ да бугун 
мамлакат иктисодиётида банд булганларининг 80 фоизга якини 
хизмат курсатиш сохасида мехнат килади). Ахолининг истеъмол 
буюмлари билан таъминланиши, эхтиёжларини туларок кон­
дириш муаммоси хал булади, такчилликка Урин колмайди ва 
шу туфайли турмуш сифати биринчи Уринга кугарилади.
- 3 5
-
www.ziyouz.com kutubxonasi


Мулкнинг гаркибий жихатидан ижтимоий-икгисодий ти­
зимлар иккига: моноструктурали х,амда полиструктурали тизим- 
ларга ажратилади. Бундай ёндашувда мулк шаклининг икгисод- 
даги хукумронлиги ёки хукмрон эмаслигига цараб булинади.
Моноструктурали яъни бир мулк шакли хукмрон булган 
тизим мулкий монополияга асосланади, бунда ишлаб чика­
риш омиллари, ер сув, иншоотлар давлат кулида булади, 
Кадимги шаркда хатто ишчи кучи хам давлатга карашли булиб, 
давлатнинг уз куллари ва дехконлари булган. Fap6 мамлакат­
ларида моноикгисодиёт асосан хусусий мулкнинг монополи- 
ясига таянган булиб, у кадимда ва урт& асрларда мулк асосан 
кулдорлар билан феодаллар кулида булган.
Моноикгисодиётнинг узига хос шакли давлат монополия- 
сига асосланган маъмурий-буйруцбозлик (ёки социализм) 
тизимидир. Бу тизимда мулк, умумий халк мулки деб эълон 
цилинган булса-да, мулкка эгалик, фойдаланиш, тасарруф 
эгиш ягона давлат кУлида булган. Иктисодий фаолият давлат 
томонидан марказлаштирилган холда режалаштирилган ва 
бошкарилган. Давлат режалари, куйи бугинлар, корхоналар 
учун мажбурий булиб, уни бажариш шарт булган. Нарх давлат 
нарх кумитаси томонидан белгиланган ва унинг устидан дав­
латнинг каттик назорати Урнатилган. Ишлаб чикарилган мах­
сулот, олинган даромадлар хам давлат белгилаган тартибда 
таксимланган. Кредит олиш, бериш, ташки иктисодий алока­
лар хам давлат монополиясида булган. Колхоз кооператив та­
рикасида мавжуд булган жамоа мулки (1989 йили собик Ит- 
тифокда бу мулк жами мулкнинг атиги 5,3 фоизни ташкил 
этган) хам амалда давлатга карам булган, чунки жамоа хужа- 
ликлари давлат ерида давлат режаси асосида фаолият курсат- 
ганлар. Моддий ресурсларни давлатдан харид килиб, ишлаб 
чикарган махсулотларни белгиланган нарх буйича давлатга сот- 
ганлар.
Шахсий мол-мулк чекланган, уни даромад олиш йулида 
ишлатиш такикланган. Хусусий мулк конун билан такикдан- 
ган. Ахоли даромадлари паст булган, иш хаки ва даромадлар 
давлат томонидан назорат килинган. Мамлакатда таксимот 
текисчилик асосида булган, бу эса мехнат килишга бефарк- 
лик, локайдлик билан карашга, мехнатнинг рагбатлантирув- 
чи кучининг сусайишига, бокимандалик кайфиятини келти-
- 3 6
-
www.ziyouz.com kutubxonasi


риб чицаришга, окибатда ишлаб чикаришнинг пасайишига, 
ма\сулот микдори ва сифати талаб даражасидан оркада коли- 
шига, товарлар такчиллигига олиб келган. Умуман икгисоди- 
ётнинг 

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   265




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish