Мбт педагогика мажмуа 2020 21 Йил лотинча docx

5. Internet ijtimoiy tarmoqlarida sog‘lom e’tiqodga tahdid.
Hozirgi tahlikali zamonda internet tarmog‘i orqali tarqatilayotgan g‘arazli ma’lumotlar,
turli buzg‘unchi g‘oyalar, odob-axloqni emiruvchi manfur illatlar xar bir ongli kiShini taShviShga
soliShi aniq. Internet yordamida iShlar oson va tez bajariladi. Lekin keyingi vaqtlarda internet bilan
bog‘liq buzg‘unchiliklar global tarmoqdan qabih maqsadda foydalanayotganlar ko‘payib bormoqda.
Asosiy muammo internetdan kim qanday maqsadda foydalaniShida. Hozir yoSh bolalar ham
kompyuterni bemalol iShlata oladi. Bir qaraShda, buning jiddiy joyi yo‘qday. Ammo haddan
oShilsa, nazorat bo‘ShaShsa, oqibati ayanchli bo‘liShi mumkin.
Internetga kirayotgan yoShlar soni soat sayin ortmoqda.O‘zbekistonda internetdan
foydalanuvchilar soni 10 milliondan oShgani, ularning aksariyati yoShlar ekanini alohida qayd
etiSh lozim. G‘alamis kimsalar yoShlarni o‘z tuzoqlariga ilintiriShda internetdan ustalik bilan

---

70
foydalanmoqda.O‘zlarini “yaqin do‘st” yoki “hidoyatga chorlovchi” sifatida tanitib,yoShlarni
to‘g‘ri yo‘ldan adaShtirmoqda. Aqidaparast oqimlarning iddaolarini targ‘ib qiliShda internet
saytlari saosiy manbaga aylandi. So‘nggi yillarda buzg‘unchilikni targ‘ib qiluvchi veb-saytlar soni
bir necha barobarga ko‘paygan. Xususan, 10 yil avval bunday saytlar 20 ta bo‘lsa, bugun 7000 dan
ortib ketiShi natijasida ayrim ilmsiz yoShlarning buzuq e’tiqodiga chalg‘ib qo‘Shilib ketayotganligi
achinarli xol. Bunday yoShlar turli saytlardan bilib-bilmay ma’lumotlarni ko‘chirib olib,o‘z
e’tiqodiga putur etkazmoqda
Bugun maktab o‘quvchilarining ham qo‘lida uyali telefon bor, ularning aksariyati
internetga ulangan. Bu mitti matoh yordamida dunyoni kaftda ko‘rgandek kuzatiSh mumkin. Biroq
global tuzoqlardan biriga ilinib qoliSh xavfi juda katta. SHu tariqa xar xil ma’lumotlar bola ongini
zaxarlaydi. Ijtimoiy tarmoqlarda vaqtni behuda sarflaSh, hech bir foydasiz suhbatlar quriSh isrofdan
boShqa narsa emas.
YOShlar o‘rtasida eng ommabop sayt- “odnoklassniki.ru” kabi ijtimoiy tarmoqlar
loqaydlik,
hayosizlik,
tubanlik
targ‘ibotiga
“xizmat”
qilmoqda.
YOShlar
tafakkurini
ziflaShtiriShga, ongini zaxarlaShga qaratilgan buzg‘unchi xabarlar toboro keng tarqalmoqda.
Hozir o‘smir yoShlar ongiga ta’sir qilib, ular qalbiga o‘z buzg‘unchi g‘oyalarini
singdiriShni yoki ularni to‘g‘ri yo‘ldan ozdiriShni maqsad qilgan kuchlar juda ko‘p. Bu holat oddiy
kompyuter o‘yinlaridan tortib, internet saytlari, ijtimoiy tarmoqlar, mobil aloqa dasturlarida ham
ochiq ko‘zga taShlanadi. Internet va kompyuter o‘yinlari asiriga aylaniSh kasalligiga chalingan
o‘smirlar hayotdan, ma’naviy qadriyatlardan tamom uzilib,butunlay o‘yinlarga beriliShi yoki ball
yig‘iShga, qimorga va yutuq- sovg‘a loiSh kabi o‘tkinchi qadrsiz iShlarga mukkasidan ketiShlari
mumkin. Bolalar berilib o‘ynayotgan kompyuter o‘yinlarining ildizi-negizida ham xuddi Shu illatlar
bor. Miyasida o‘yinlardan tinimsiz zavqlaniSh xissini tuyayotgan bola uchun bunday “sevimli”
maShg‘ulotidan bo‘lak hamma narsa asta-sekin ahamiyatsiz bo‘lib qoladi. Kattalarga qaraganda
bolalarda biror narsaga bog‘lanib qoliSh kuchli, ularning sog‘ligiga etadigan zarar ham bir necha
barobar ko‘p bo‘ladi. Bunday xolatning belgilari quyidagilarda ko‘rina
Маълумотларни
етказиш
тезкорлиги
.
Матн
,
тасвир
ва
овоз
уйғунлигидаги
ахборотни
жойлаш
каби
қулайликлар
.
Интернетга
киришнинг
осонлиги
Интернет
майдонидаги
фаолиятнинг
махфийлиги
Интернетнинг
тартибга
солинмаганлиги
Интернет
бузғунчилар
маконига
айланишининг
сабаблари
.
-