253
7. Oliy ta’limda, ayniqsa, o‘quv rejalarini takomillaShtiriSh, oliy ta’lim muassasalariaro
hamkorlik, talaba va o‘qituvchilar almaShinuvi va birgalikdagi ta’lim dasturlari, ilmiy tadqiqotlarni
o‘tkaziShga oid amaliy tayyorgarlik va ularni olib boriSh borasida zarur evropacha nuqtai
nazarlarning ShakllaniShiga ko‘maklaShiSh.
Deklaratsiyaga a’zo bo‘liSh uchun quyidagi dastlabki talablar qo‘yiladi:
- oliy o‘quv yurtigacha 12 yillik ta’lim;
- ikki bosqichli oliy ta’lim-bakalavriat va magistratura;
- o‘quv jarayoni va o‘qitiSh natijalarini baholaSh ESTS kredit texnologiyasi asosida taShkil
etiliShi
Bolonya deklaratsiyasiga a’zo davlatlarda ta’lim modul-kredit tizimiga asoslanadi.
1989 yildaEvropadaEvropahamjamiyatining ERASMUS (European Community Action
Scheme for mobility of University students) va TEMPUS kabidasturlarjoriyetildi. 2001 yilda 29 ta
Evropa davlatlari ta’lim vazirlari tomonidan Bolonya deklaratsiyasi imzolandi. Bugungi kunda
ERASMUS dasturi bo‘yicha Evropa hamjamiyati universitetetlari o‘rtasidagi talabalar almaShinuvi
145 ta oliy o‘quv yurtlarini qamrab olgan. Ular o‘rtasida Evropa universitetlari ta’limi natijalarini
o‘zaro tan oliSh tizimi – ESTS (European Credit Transfer System) Shakllantirilgan.
Kredit
birliklarining
soni
talabalar
tomonidan sarflanadigan mehnat sarfiga mos
holda belgilanadi. Talabaning mehnat sarfi –
auditoriya maShg‘ulotlari, mustaqil iShlar va
o‘quv
rejasida
ko‘zda
tutilgan
boShqa
faoliyatlarini o‘z ichiga oladi.
O‘quv fani (moduli)ni o‘rganiSh uchun talaba tomonidan sarflangan umumiy mehnat sarfi
miqdori (auditoriya va mustaqil iSh soatlari) bir o‘quv yilida 750-800 soatni taShkil etiShi lozim.
Ayni o‘rinda aytib o‘tiSh zarurki, kreditlar auditoriya soatlari bilan chegaralanib qolmay, balki
talabaning auditoriyadan taShqari Sharoitda ham o‘quv fani (moduli)ni o‘zlaShtiriSh uchun
sarflaydigan yuklamani ham inobatga olgan holda belgilanadi. Odatda o‘quv rejasiga kiritilgan
fanlar bo‘yicha ajratiladigan kreditlar soni 3 ga teng. Ba’zan o‘quv fani uchun ajratilgan kredit soni
3 tadan ko‘p yoki kam bo‘liShi mumkin. Kreditlar barcha (majburiy va ixtiyoriy) tanlangan o‘quv
fanlari bo‘yicha taqsimlanadi.
Kreditlarning taqsimlaniShida fan bo‘yicha kurs loyihalari va amaliy iShlarining mavjudligi
inoatga olinadi. O‘quv fani uchun ajratiladigan kreditlar miqdori fanning murakkabligi hamda
talabalar tomonidan uning o‘zlaShtiriliShiga bog‘liq bo‘ladi. ESTSda kreditlar yig‘indisi semestrda
– 30 tani, o‘quv yili davomida – 60 tani, bakalavriat davrida esa – 240 ni taShkil etadi.
ESTS kredit texnologiyasiga o‘tiShdan ko‘zlangan maqsad talabalarga xorijda o‘qiShni
davom ettiriSh uchun oliy yurtini tanlaShda Shart-Sharoit yaratiSh; muayyan davlatdagi mavjud
ta’lim oliSh muddatining xorijiy davlatlarda tan oliniShini ta’minlaSh; Evropa oliy o‘quv yurtlari
o‘quv rejalarini o‘rganiSh va Shu asosida o‘quv jarayonini takomillaShtiriSh; talabalar qobiliyatini
to‘la rivojlantiriSh va o‘qitiShning yuqori natijalariga eriShiSh. Modul-kredit tizimi ham muayyan
tamoyillarga tayanadi. Ular:
Axborot targ‘iboti quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Do'stlaringiz bilan baham: