Мбт педагогика мажмуа 2020 21 Йил лотинча docx

§4. O‘quv maqsadlarini texnologik loyihalaSh
Ta’lim texnologiyasida o‘quv maqsadlarini loyihalaSh, uning bosqichlari sifatini
ta’minlaSh, ta’lim sub’ektlarini kognitiv jarayonga tayyorlaSh, innovatsion didaktik materiallar
yaratiSh, ta’limni taShkil etiSh va uning samarali natijasini ta’minlaSh, o‘quvchining chuqur bilim,
ko‘nikma va malakasini egallaShiga eriShiShiga alohida e’tibor qaratiladi. Buning uchun esa ta’lim
texnologiyasi tarkibiy tuzilmasining izchilligi, muhim ahamiyatga egadir. K.IShmatovning tasnifiga
ko‘ra u quyidagi tarkibiy qirralardan iboratdir.
- o‘quv maqsadlarini ketma-ketlik qatorini iShlab chiqiSh yoki pedagogik maqsadlar
taksanomiyasi tizimini yaratiSh;
- o‘quv maqsadlarini nazorat topShiriqlariga aylantiriSh;
- maqsadlarga eriShiSh yo‘llarini qo‘llaSh;
- korreksiya (tuzatiSh);
- natijani baholaSh;
53
Taksanomiya (grekcha-tartib bilan joylaShiSh) asosan biologiya fanida ob’ektlarni tabiiy
o‘zaro bog‘liqligiga asoslanib, tobora murakkablaShib boradigan ketma-ketlikda turkumlaSh,
sistemalaShtiriSh degan ma’noda iShlatilib kelinadi. Aynan Shu mazmundan kelib chiqqan holda
pedagogika fanlari turkumida ham taksanomiya atamasi ta’lim maqsadlarini turkumlaSh,
sistemalaShtiriSh va ularning ketma-ketligini ta’minlaSh maqsadida iShlatiladi.
Ta’lim maqsadlarini turkumlaSh muammosi ilk bor AQSH psixolog olimi B.Blum tomonidan
1956 yil
“Taksanomiya”
ilmiy asarida iste’molga kiritilgan. U o‘quv maqsadlarini kognitiv
sohasini trtibli tizimini ilmiy-nazariy asosladi, uning bu tizimi dunyo pedagog va psixolog olimlari
Shuningdek, YUNESKOtomonidan ham tan olindi.
Kognitiv (biliShga oid) soha.
Bu o‘qituvchining bilim, ko‘nikma malakani egallaShgacha
bo‘lgan pedagogik-psixologik talablarni o‘z ichiga oladi. YA’ni, yangi bilimlarni o‘zlaShtiriSh,
uning mazmun va mohiyatini chuqur anglaSh, hayotda qo‘llay biliSh, turli nazariy g‘oyalarni
qiyosiy tahlil etiSh zamirida xulosalar chiqariSh, axborotlarni to‘g‘ri qabul qiliSh va baholaSh
kabilarni o‘zida namoyon etadi. BiliSh falsafiy nuqtai nazardan “ma’naviy-ruhiy hodisa” insonning
olamini anglaSh qobiliyati, saralangan,tartibga solingan, muayyan usul (metod) yordamida olingan,
ma’lum mezonarga (me’yorlarga) muvofiq tartibga solingan, ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan,
odamlar va butun jamiyat tomonidan aynan biliSh sifatida tan olinadigan axborot. U amal qiliniSh
darajasiga ko‘ra kundalik yoki odatdagi va maxsus; sohalarga ko‘ra kasbiy va amaliy; Shaxsga doir
aqliy biliSh va hissiy biliSh turlariga bo‘liniShi mumkin.
54
DTS, darsliklar, dasturlar, o‘quv metodik qo‘llanmalar, ilmiy-nazariy adabiyotlar, AKT
yangiliklari, ilg‘or amaliy tajriba natijalari biliSh uchun vositadir. Kognitiv maqsadlarga asosan
dars jarayonida eriShiladi.