Мбт педагогика мажмуа 2020 21 Йил лотинча docx

2. O‘quvchining bilimi va u egallab oliShi kerak bo‘lgan Shakl, metod va vositalari)
darajasi o‘rtasidagi qarama-qarShilik.
Bu qarama-qarShilikni hal etiSh o‘quvchining intellektual
rivojlaniShi sur’ati va darajasiga bog‘liq. Bir xil mazmun va hajmdagi o‘quv materiali ham aqliy
rivojlaniShning turli ko‘rsatkichlari orqali namoyon bo‘liShi mumkin.
3. O‘quvchining mavjud rivojlaniSh darajasi bilan ijtimoiy buyurtmada ko‘zda
tutiluvchi rivojlaniSh darajasi o‘rtasidagi qarama-qarShilik.
Agarda ijtimoiy talab bolaning
idrok etiSh imkoniyatidan yuqori bo‘lsa, unda jiddiy qiyinchilik yuzaga keladi.
5. Aksiologik (yunoncha “axios” – qimmatli, logiya – fan) yondaShuv
– qadriyatlar
haqidagi falsafiy ta’limot bo‘lib, unga ko‘ra ta’lim jarayonida o‘quvchi hayot, sog‘liq, muhabbat,
oila, ta’lim, mehnat, tinchlik, iShonch, go‘zallik, ijod, insoniylik va Shu kabi qadriyatlar bilan
taniShtirib boriliShi lozim.
Ta’lim
qonuniyatlari
va
tamoyillari.
O‘quv
jarayonida
amal
qiluvchi
barcha
qonuniyatlar
umumiy va xususiy
xarakter kasb etiShiga ko‘ra ikki guruhga ajratiladi. Amal
qiliniShiga ko‘ra yaxlit didaktik tizimni qamrab oladigan qonuniyatlar
umumiy,
amal qiliniShiga
ko‘ra faqat alohida tarkibiy qismlariga tegiShli bo‘lgan qonuniyatlar esa
xususiy
deb ataladi.

---

87
Ta’lim qonuniyatlari quyidagilardan iborat: 1) ta’lim omillari, Shart-Sharoitlari va natijalari
o‘rtasida o‘zaro aloqadorlikning mavjudligi; 2) ta’lim jarayonining ijtimoiy omillar va jamiyat
ehtiyojlari bilan bog‘liqligi; 3) ta’lim, rivojlaniSh va tarbiyaning o‘zaro birligi; 4) har qanday ta’lim
jarayonida o‘qituvchi, o‘quvchi va o‘rganilayotgan ob’ektlar o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirning talab
etiliShi; 5) ta’lim jarayoni samaradorligining o‘quvchilar tomonidan ko‘rsatiladigan o‘quv faolligi
asosida ta’minlaniShi; 6) malakalarning muayyan operatsiya va harakatlarning muntazam, ko‘p
bora takrorlaniShi natijasida hosil bo‘liShi; 7) o‘zlaShtiriShning puxtaligi takrorlaShning
izchilligiga bog‘liq ekanligi; 8) o‘quvchilar tomonidan o‘zlaShtirilgan murakkab faoliyat
usullarining
o‘qituvchi
tomonidan
ularga
eng
oddiy
faoliyat
usullarini
muvaffaqiyatli
o‘zlaShtiriliShi natijasi ekanligi.
Ta’lim qonuniyatlari asosida unga qo‘yiladigan talablar – ta’lim tamoyillari aniqlanadi.
Ta’lim jarayonida quyidagi tamoyillar ustuvor xarakter kasb etadi: ijtimoiy-g‘oyaviylik;
onglilik va faollik; ilmiylik va tuShunarlilik; ko‘rgazmalilik; mustahkamlik; tarbiyalovchi
xarakterga egalik; fundamentallik va amaliy yo‘nalganlik (ta’limning hayot bilan, nazariyaning
amaliyot bilan bog‘liqligi); tabiat bilan uyg‘unlik; madaniy taraqqiyot bilan uyg‘unlik; ta’limning
o‘quvchilar yoShi va individual xususiyatlariga mos keliShi; insonparvarlik; oqilona talabchanlik
bilan bola Shaxsini hurmat qiliShning muvofiqliligi; pedagogik hamkorlik.