Mazmunı Kirisiw I. Bap. HÁZirgi ózbek tili derivaciyasí

Juwmaqlaw
Men usı kurs jumısımda ulıwma bilim beriw mektep oqıwshılarına tálim processinde ózbek tili derivaciyası haqqında pikir júrittim. Kurs jumısında sóz jasalıwınıń túrleri, qásiyetleri, usıl hám metodları oqıwshılarǵa túsindiriw usılları keltirip ótildi. Oqıw procesinde sapalı qollana alsa jaqsı nátiyjelerge erisiw múmkin.
Ulıwma bilim beriw mekteplerinde ózbek, qaraqalpaq til sabaqlarınıń orni júdá zárúrli áhmiyetke iye bolıp esaplanadı. Sonıń ushın baslawısh mekteplerinde ana tiller boyınsha bilimleri bekkemlenip barıwı tiyis bolıp esaplanadı. Bul ózbek tili, qaraqalpaq tili boyınsha dáslepki túsiniklerdi aladı hám sol boyınsha shınıǵıwlardı jazıp, óziniń bilim dárejesin bekkemlep baradı.
Sóz jasaw jańa mánisli sóz payda etiw bolıp esaplanadı. Sóz jasalıwı leksikalogik mánistiń ózgeriwi tiykarında júzege keliwi, jasalma sóz kóbinese bir gruppadan basqa gruppaǵa kóshedi. Usı mánisten alıp qaraǵanda sóz soǵıw hádiysesi sózdiń grammatik tárepinen ózgertiretuǵın hádiyse bolıp tabıladı. Mısalı, gúl sózi at gruppaına xosligi ushın otga tán kópshiligilik qosımshasın alıp turlanadi: guller, gullerdiń, gullerge sıyaqlı.
Ulıwma etip aytqanda, ulıwma bilim beriw mekteplerinde ózbek tili derivaciyası hám sóz jasalıwınıń jańa usılların payda etiw, ózbek tiliniń jánede joqarılawı ushın aldıńǵı texnologiyalardan qollanıw bolıp esaplanadı.
Paydalanılǵan ádebiyatlar.
• R. Sayfullayeva, B. Mengliyev, G. Ólmeseva, M. Qurbonova, Z. Yunusova, M. Abuzalova “Házirgi ózbek kórkem ádebiyatqa baylanıslı tili'' oqıw qollanbası Tashkent - 2009.
• Ol. Tursunov, A. Toliq huqıqlıov, Sh. Raxmetullayev “Házirgi ózbek kórkem ádebiyatqa baylanıslı tili'' sabaqlıǵı Tashkent “Ózbekstan'' - 1992.
H. Jamolxonov. Házirgi ózbek kórkem ádebiyatqa baylanıslı tili. T., 2005
M. Xatkeryev, C. Usmonov, I. Elshiov. Ózbek tili. T., 1978
Ózbek tili leksikologiyasi. T., 1981.
B. Mengliyv, O'. Xoliyorov. Ózbek tilinen universal qóllanba. T., 2007
Naǵıymetov H., Elshiov R. Ózbek tili system leksikologiyasi tiykarları. T., 1995.
Saparova R. Leksik-semantik munasábettiń túrleri. T., 1996
Semserev E. Házirgi ózbek kórkem ádebiyatqa baylanıslı tili. Buxara, 2001
S. Rahimov, B. Umurqulov, A. Eshonqulova. Házirgi ózbek kórkem ádebiyatqa baylanıslı tili. T., 2001
S. Rahimov, B. Umurqulov. Házirgi ózbek tili. T., 2003.