Мазкур ўқув-услубий мажмуа Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 019 йил октябрда тасдиқланган ўқув режа ва дастур

камёблик ва қимматлилик 
ушбу 
тушунчанинг иккита фарқ қилувчи қирралари ҳисобланади. Ушбу нуқтаи 
назардан сифат мақом ва устунликни акс эттириш учун қўлланилади.
Сифатни нисбий тушунча сифатида ҳам қўллаш мумкин. Ушбу ҳолатда 
сифат маҳсулот ёки хизматнинг белгиси(ўзига хос хусусияти, атрибути) 

---

29 
ҳисобланмайди. Сифат тўғрисида маҳсулот ёки хизматнинг мавжуд 
стандартлар ёки унга қўйилган талабларга жавоб берганида гапириш мумкин. 
Сифат ўз-ўзидан якуний натижа бўла олмайди. У фақатгина унинг ёрдамида 
якуний маҳсулотнинг стандартга мослигини аниқлаш воситасидир. Сифатни 
нисбий тушунишда сифатли маҳсулот ёки хизмат қиммат ёки мушкул, 
чиройли ёки мужмал бўлиши шарт эмас. Шунингдек, у ўзига хос, оддий, 
сийқаси чиққан ва одатий бўлмаслиги мумкин.
“Сифат менежменти (quality management) 
– бу сифатга йўналтирилган 
раҳбарлик ва бошқаришнинг мувофиқлаштирилган фаолиятидир. У сифат 
менежменти тамойиллари ва дастакларидан фойдаланишга асосланган, 
менежментнинг барча функцияларини назарда тутган ҳолда ташкилотга 
таъсир этувчи узлуксиз жараён ҳисобланади.
Сифат менежменти: 
-
барча
манфаатдор
томонларнинг эҳтиёжларини 
қондиришга
йўналтирилганликни;
-
қарор қабул қилишнинг воситалари ва усулларини;
-
фаолиятнинг самаралилигини кафолатловчи усулларини;
-
меҳнат жараёни иштирокчилари саъи ҳаракатларини қўйилган 
мақсадлар сари мобилизация қилишни таъминлайди.
Саноат ривожланиши ва илмий-техник тараққиёт натижасида ишлаб 
чиқарилган маҳсулотлар ва кўрсатиладиган хизматлар сифатига бўлган 
талаблар ҳам ортиб бориши бу – табиий ҳолат. Шундай экан, сифат 
менежменти ҳам ўзининг ривожланиш босқичларига эга бўлиб, унинг 
ривожланиш тенденциялари ҳамда босқичларини шартли равишда қуйидагича 
келтириш мумкин:
-
механик назорат(1900 йилгача);
-
уста назорати(1900-1920 йиллар);
-
инспекцион назорат(1920-1940 йиллар);
-
статистик назорат(1940-1960 йиллар);
-
сифатни таъминлаш(1960-1980 йиллар);
-
умум сифат менежменти(1990 йилдан ҳозирги вақтгача).
Саноат ва умуман ишлаб чиқариш тараққиёти сифатни бошқаришга ва 
уни аниқлашга бўлган ёндашувларни ўзгартириб борган ва ушбу тенденция 
келажакда ҳам давом этиши кутилмоқда(1-жадвал).