Mazkur ishchi o‘quv dasturi Bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti Kengashining 2020 yil " " dagi yig‘ilishida muhokama qilinib, tasdiqlash uchun tavsiya etilgan.

Ivitish. Dorivor o’simliklarini tez unib chiqish uchun ularni ekishdan oldin 1 kun davomida 20-30 S li suvda ivitib qo’yish zarur. So’ng urug’larni salgina quritib ekiladi.
Muzlatish. Urug’larni unib chiqish davrini qisqartirish va o’simliklar yashash faoliyatini yaxshilash uchun amalga oshiriladi. Urug’larni yashiklarga joylab o’raladi va qorga ko’miladi, ular bu xolda erta bahorgacha qoldiriladi.
Issiq havoda qayta ishlash. Urug’lar qatlamlarini dorilash va quyoshda isitishdir. Bu usul urug’larning unib chiqish energiyasini oshiradi.
Skarifikatsiya. Qalin sirtli urug’ qatlamini shikastlashdir. Shikastlangan qatlamda kurtakka suv bir zumda o’tadi va urug’ tezroq unib chiqadi. Mexanik shikastlash urug’larning qattiq qatlamini ehtiyotkorlik bilan kurtagiga zara yetkazmasdan arralanadi (egovlanadi), kesiladi, yoriladi, urug’larni yirik qum yoki shag’al bilan ishqalab shikastlaydi. Qiyin ko’karuvchi dorivor o’simlik urug’larini qayta ishlashdan oldin muzlatiladi, so’ngra urug’ qatlami yorilganicha ustidan bir necha marta qaynagan suv quyiladi. Shundan so’ng kurtakka namlik oson kiradi va tez unib chiqadi. Kimyoviy ta’sir ko’rsatishda urug’ qatlamiga 2-3 foizli tuz yoki oltingugurt kislotasi eritmasi yordamida ta’sir ko’rsatiladi (mevali daraxt urug’lari). Urug’larni xlorli suvda (1 stakan suvga 2, 3 tomchi) 10-12 soat davomida ivitish ham mumkin.
Stratifikatsiya. Urug’larni bir necha oy davomida (ko’pincha kuzdan boshlab) past xaroratda (0-5 ⁰S saqlashdir). Stratifikatsiyadan oldin urug’larni nam qum, torf, yanchilgan mo’yna bilan 1:3 nisbatda aralashtiriladi. Sirti qattiq urug’lar (masalan, namatak) stratifikatsiya qilinadi. Zaruriy sharoitlarda urug’larni namlash mumkin. Agar stratifikatsiya uchun maxsus xonalar mavjud bo’lmasa, urug’li yashiklar qorga ko’miladi. Kech kuzda ochiq yerga urug’ sepish yaxshi natija beradi, bunda urug’ stratifikatsiyasi tabiiy sharoitlarda kechadi.


Nazorat savollari:
1.Urug’lar yirik-maydaligiga ko’ra qanday toifalarga bo’linadi.
2.Urug’larni termik qayta ishlashga nimalar kiradi.
3.Stratifikatsiya usulini tushuntiring.