Mazkur darslik farmatsevtika instituti talabalariga mo„ljallangan bolib, amaldagi

Masalan: 
Methaminum, Methacinum, Methazidum, Phenadonum, Phena-
minum. 
IV. Tez- tez takrorlanadigan bo„laklarning qo„llanishi aniqligi
. 
Har bir tez-tez 
takrorlanadigan bo„lak o„zining aniq manosi(ahamiyati)ga ega ekan, yangi nomlar 

---

99 
berilayotganda tez-tez takrorlanadigan bo„laklarni qo„llashda xatoga yo„l qo„ymaslikni 
kuzatib borish zarur, chunki bunday xatolar vrach va farmatsevtlardagi noto„g„ri 
tasavvurga sababchi bo„lishi mumkin. 
 
57-§. IV tipik guruh. Dorivor moddalarning xalqaro patentlanmagan nomlari 
Bugungi kunda turli davlatlarda ishlab chiqarilayotgan bitta dorivor vosita savdoga 
har xil nom bilan kirib kelmoqda. Hatto bir davlatdagi turli firmalar ham bitta dorivor 
vositani har xil nomlar va mahsulot belgilari bilan ishlab chiqarmoqda. Bu esa dorivor 
vositalarning sinonimlarini ko„payishiga olib keladi.
Masalan:
“
Pyrantel”
dorivor vositasining 
Bifantrel, Cobantril, Combantrin, 
Helmex, Helmintox, Medintel, Nemocid, Pamex, Pamotrin
va boshqa sinonimlari 
bor. 
Ma‟lumki, dorivor vositalar nomlari II turlanishdagi sredniy roddagi otlarga 
(
Nom.Sing.
-
um
) kiradi. Lekin ayrim dorivor vositalarning nomlarida 
-
um
qo„shimchasi yo„q. Bunday dorivor vositalarning nomlari retseptlarga II turlanishdagi 
otlarning qoidasiga binoan yoziladi, ya‟ni: 
Rp: Aguipirani 
Rp: Combantrini 
Bugungi kunda jahonda mavjud bo„lgan 7000ga yaqin dorivor vositalarning 
70000ga yaqin nomlari mavjud. Har yili xalqaro patentlanmagan nomlar ro„yxati 
120dan 150 tagacha nomga ko„payib bormoqda. Dorivor vositalar nomlarining 
sinonimiyasi salbiy tomonga ega. Dorivor vositalarning umumiy xalqaro nomlari 
sinonimiyani kamaytirishga yordam beradi. Jahon sog„liqni saqlash tashkiloti (World 
Health Organization; qisqacha-WHO) qoshida dori moddalariga halqaro nom berish 
ishlarini boshqaruvchi maxsus (International Nonproprietary Names For Pharmaceutical 
Substances; qisqacha-INN) qo„mita mavjud. Xalqaro nomlardan shu dorivor moddani 
ishlab chiqaruvchi davlat yoki firma foydalanishi mumkin. Bu nomlar patentlanmagan. 
Davlat farmakopeyasida patentlanmagan halqaro nomlar (XPN) sinonim sifatida albatta 
maxsus belgi * bilan ko„rsatiladi. 

---

100 
Dori moddalariga xalqaro nom beruvchi maxsus qo„mita tomonidan «Dorivor 
moddalarning patentlanmagan xalqaro nomlarini tuzish uchun amal qilinishi lozim 
bo„lgan asosiy prinsiplar» ishlab chiqildi.
Bosh prinsiplarga asosan XPN talaffuz qilishda va yozishda oson ajratiladigan 
bo‟lishi kerak. Ular uzun bo‟lmasligi yoki umumiy qo‟llanishda foydalanib 
kelinayotgan nomlar bilan adashtirib yuborilmaydigan bo‟lishi lozim.
Farmalogik jihatdan yaqin bo‟lgan guruhga taalluqli moddalar uchun XPN ushbu
taaluqlikni ko‟rsatishi lozim. 
Dorivor moddalarning patentlanmagan xalqaro nomlari Jahon Sog„liqni 
Saqlash Tashkilotining “WHO Drug Information” jurnalida to„rtta tilda quyidagi ketma-
ketlikda yoziladi: lotincha, inglizcha, fransuzcha va ispancha.