„
ni
birlashtiruvchi unli
-o-,
kam hollarda
-i-,
yoki
-a-.
Masalan:
Valocordinum ( lot.
valeo
-sog bo
„
lish +
-o-
+
cor , cordis
-yurak) -Valokordin
Myelosanum (yunoncha
myelos -
miya+ lot.
sano-
davolash) -Miyelosan.
2. Abbreviatsiya
(lot.
abbrevio
-qisqartirmoq) - dastlabki so
„
z element-larini
qo
„
shish yoli bilan qisqartma so
„
z (abbreviaturalar) hosil bo
„
lishidir.
Masalan:
Calciparinum -
Calci
um + He
parinum
Corinfar -
cor(
lot.
)
- yurak +
infarctus
- infarkt
3. Suffiksatsiya
- suffiksning asosga biror bir ma
„
no keltirib chiqarish uchun
birlashishidir.
Savdo nomlarida quyidagi suffikslar kop qollaniladi:
-in
– suffiksi ko
„
pincha kimyoviy mazmundagi asoslarga qo
„
shiladi: Clophelinum-
Klofelin, Ditrazinum-Ditrazin, Isadrinum-Izadrin.
Savdo nomenklaturasida
– in -
suffiksi maxsus ma'noga ega emas.
Masalan:
Fungilin, Fulcin, Octadin.
Boshqa suffikslar:
-al-
Abaktal, Almiral, Bronal
-ol-
Aloprol, Asectol, Dopanol
-el-
Dicetel, Divigel, Quamatel
-an-
Advantan, Domenan, Vistagan
-on-
Gutron, Haemiton, Dexason
-en-
Voltaren, Dilren, Vaskoten
-il-, -yl
- Retabolil, Donormil, Biacodyl, Amaryl
-ax-, -ex
-, va h.k.
109
-ix-, -ox-
4. Prefiksatsiya
- so‟z o‟zagi(asosi)ga prefikslar (old qo‟shimchalar) qo
„
shilishi.
Ayrim hollarda savdo nomlarida lotin-yunon prefikslari uchrab, ular kasallik
yoki uning sababi, yoki kasallik qo‟zgatuvchisini bildiradigan o‟zak (asos) lar bilan
muvofiqlashgan bo‟ladi, hamda ularni bartaraf qilish harakatlarini ko‟rsatadi:
anti-, contra
- - qarshi;
a-, an-
- inkor etish;
de (s)-
- dan.
Masalan:
Antithrombinum (
anti
+ yunoncha
thrombos-
quyqa+
in
) - Antitrombin-
ivishga qarshi
Contraspasminum (
contra
+ yunoncha
spasmos-
tomir tortishish,spazm +
in)-
Kontraspazmin – bronxlarni kengaytiruvchi
Abaktal (
a
+
bacterium
+
al
) - Abaktal - antibacterial
Decaris (
de
+
ascaris
-askarida) - Dekaris - gijjalarga qarshi
Savdo nomlarida preparatlarning samaradorligini takidlaydigan prefikslar ham
uchraydi.
Masalan:
super-, supra-(lot.)
- зиёд;
ultra-
- ортиқ, зиёд;
eu-(yunoncha)-
яхши
Suprastin (
supra
+ yunoncha
asthma, asthmatic
- bog‟ilish, astma+
in
)-
Suprastin – astmaga qarshi, allergiyaga qarshi
Ultraproct (
ultra
+ yunoncha
proctos
-orqa chiqaruv teshigi)-Ultraprokt-
bavosilni davolash uchun
Eunoctin (
eu
+ lot.
nox, noctis
- tun)- Eunoktin - uyqu dori.
110
64-§. Quyidagi tez-tez takrorlanadigan bo„laklarni
yod oling!
Tez-tez takror-
lanadigan
bo
„
lak
Ma
„
nosi
Misollar
-allerg-
allergiyaga qarshi
Allerg
ol
-verm-
-helm-
gijjaga qarshi
Uni
verm,
Helm
intin
-lax
-
surgi
Aceto
lax
-stress-
-tranqu-
-ze (a,i) pam-
psixosedativ
trankvilizatorlar,
antidepressantlar
Tranqu
ipanum,
Phena
zepam
um
-chol-
-bil-
o„t haydovchi
Chol
osasum,
Bil
ergen
-trast-
-gnos
-
-graf-
diagnostik, rentgenokontrast
Chole
trast
,
Bili
gnost
um,
Cardio
graf
in
-ur-
siydik haydovchi
Di
ur
ometan
-flog-,-phlog-
yallig„lanishga qarshi
Flog
odin
-
vom-
-emet-
qusishga qarshi
Vom
idrine
nas-
r(h)in-
burun
kasalliklarni
davolash
uchun
Nas
onex,
Rhin
il
oc-, ok-, oc(u)-
opht(h)alm-
opht(h)-
oft-
opt(ic)-
ko„z
kasalliklarini
davolash
uchun
Oc
tilia
,
Ok
acin
,
Ocu
press
,
Ophthalm
aseptonex
,
Dig
opht
on
,
Oft
ensin
,
Bet
optic
-abol
anabolik steroidlar (organizmda Ster
abol
111
oqsil sintezini stimullashtiradi)
-oestr
estrogen
preparatlar
(ayollar
jinsiy
gormonlarining
preparatlari)
Aethyl
oestr
adiolum
Mashqlar
1. Tez – tez takrorlanadigan bo„laklarni ajrating va ularning ahamiyatini
yozing.
Pentalgin, Algopyrin, Betoxicainum, Quinalgen, Allergan, Bilignostum, Aethyotrastum,
Bicolax, Laxin, Cardiotoxin, Apressinum, Cardiovalenum, Diuretinum,Urofinil,
Urolesan, Allocholum, Methioninum, Carbenicillinum, Corvalolum, Azaphenum,
Laboestrin, Bisalax, Aprophenum, Trimecainum, Diabil, Erythromycinum, Flogistin,
Avermex,
Biliminum,
Urotrast,
Salurin,
Sulfacylum–natrium,Vipraxinum,
Furadoninum, Ferroceronum, Fercovenum, Nozepamum, Vomidrine, Tranquipanum,
Dormital, Rinza, Nasivin, Sedamyl, Cholan, Anastress, Allergol, Vermox, Verophen,
Tetracor, Cholevid, Sedalginum, Bilignostum.
65-§. Quyidagi dorivor preparatlar nomlarini
yod oling!
Phenobarbitalum, i, n – fenobarbital
Bromisovalum, i, n – bromizoval
Noxyron, i, n – noksiron
Protargolum, i, n – protargol
Collargolum, i, n – kollargol
Ichthyolum, i, n – ixtiol
Hexamidinum, i, n – geksamidin
Resorcinum, i, n – rezorsin
Pepsinum, i, n – pepsin
Amidopyrinum, i, n – amidopirin
112
Antipyrinum, i, n – antipirin
Thecodinum, i, n – tekodin
Themisalum, i, n – temizal
Anaesthesinum, i, n – anestezin
Mashqlar
2. Retseptlarni o
„
zbek tiliga tarjima qiling.
1. Recipe: Cordigiti 0,0008
Da.
Signa: Kuniga 2 marta 1 ta tabletkadan qabul qilinsin.
2. Recipe: Unguenti Penicillini 10,0
Da.
Signa: Terining zararlangan joyiga surtish uchun.
3. Recipe: Dragee Diazolini 0,05
Da tales doses numero 20.
Signa: Kuniga 3 marta ovqatdan keyin 1 ta drajedan qabul
qilinsin.
4. Recipe: Methionini 0,6
Dentur tales doses numero 12 in oblatis
Signetur: Kuniga 3 marta ovqatdan 1 soat oldin qabul qilinsin.
5. Recipe: Cyclobarbitali 0,2
Da in tabulettis numero 10.
Signa: Kechasiga yarim tabletkadan qabul qilinsin.
3. Retseptlarni lotin tiliga tarjima qiling.
1. Ol: Anestezin surtmasi 5% li 10,0
Ber.
Belgila: Sirtdan ishlatish uchun.
2. Ol: Furatsilin 0,1
20 (son)ta tabletkalarda ber.
Belgila: Kuniga 4 marta 1 ta tabletkadan qabul qilinsin.
113
3. Ol: Sulfapiridazin 0,5
Shunday dozalarda 10 (son)ta tabletkalarda ber.
Belgila: Birinchi kun 1 marta 2-4 ta tabletkadan va qolgan kunlari
1ta tabletkadan qabul qilinsin.
4. Ol: Tetratsiklin surtmasi 0,2%
Ber.
Belgila: Surtma.
5. Ol: Tifen drajesi 0,03 25 ta
Ber.
Belgila: Kuniga 2-3 marta 1 ta drajedan qabul qilinsin.
Do'stlaringiz bilan baham: |