Maydonli tranzistorlar

6.38-rasm. Boshqariladigan o‘tishli maydon tranzistori
Tranzistor orqali o‘tuvchi tok nolga teng yoki ma’lum belgilangan qiymatgacha kamayadigan zatvor-istok kuchlanishi ajratish kuchlanishi deb ataladi. -kanalli tranzistorlarda bu kuchlanish musbat bo‘lib, odatda 0,2-7 V oralig‘ida bo‘ladi.
Keyingi yillarda maydonli tranzistorlar ikki zatvorli qilib chiqarilmoqda (6.38-rasm, b). Ikkinchi zatvor ko‘pincha birinchi zatvorga ulab qo‘yiladi va u kanalni pastki tomonidan cheklaydi. Maydon tranzistorining chiqish VAX i 6.39-rasmda keltirilgan. bu xarakteristikani bipolyar tranzistorniki bilan solishtirilsa, ularning o‘xshash ekanligini ko‘rish mumkin.
6.39-rasm. Boshqariladigan o‘tishli maydon tranzistorning chiqish xarakteristikasi.
Yuqorida aytib o‘tilgan tranzistorda berkituvchi qatlamning maksimal kengayishi faqat kuchlanishda ro‘y bermasdan, balki undan kichikroq kuchlanishlarda ham bo‘lishi mumkin. Bu stok va istok oralig‘iga berilgan kuchlanishga ham bog‘liq bo‘lib quyidagi
(6.34)
ga teng.
6.39-rasmda bu kuchlanish uzlukli (shtrix) chiziqlar bilan ko‘rsatilgan.
Xarakteristikadagi chiziqli sohaga to‘g‘ri kelgan tok va kuchlanish orasidagi bog‘lanishni quyidagi formula orqali ifodalash mumkin:
(6.35)
Bu yerda - boshlang‘ich stok toki.
Xarakteristikaning to‘yinish sohasi uchun bu bog‘lanishni taxminan
(6.36)
yordamida yozish mumkin.
xarakteristikadan foydalanib tranzistorning quyidagi parametrlarni topish mumkin:
chiqish o‘tkazuvchanligi
(6.37)
yoki maydon tranzistorining chiqish qarshiligi
(6.38)
Kam quvvatli maydon tranzistorlarida bu kattalik odatda 10-100 kOm atrofida bo‘ladi.
Xarakteristikaning tikligi
(6.39)
bilan aniqlanadi.


6.6.2. Zatvori izolyasiyalangan maydonli tranzistorlar
Bu maydonli tranzistorda zatvor asosiy kanaldan dielektrik bilan ajratilgan. Tranzistorda zatvor metalldan qilingan bo‘lib, yarim o‘tkazgichdan dielektrik bilan ajratilgan. Shu sababli metall, dielektrik va yarim o‘tkazgichdan iborat struktura hosil bo‘ladi. tranzistorni esa MDP tranzistori deb yuritiladi. Ko‘pgina hollarda dielektrik sifatida oksidlardan foydalaniladi. Shunga ko‘ra ba’zan tranzistorni MOP tranzistor ham deb ataladi. zatvori izolyasiyalangan maydon tranzistorlari ikki xilda ishlab chiqariladi: ichiga kanal o‘rnatilgan tranzistor va induksiyalangan kanalli tranzistor.