Maxsus yo‘nalishi, shaxs, guruh, jamiyat, tarmoq yo‘nalishi, fundamental, amaliy, nazariy,emprik, makro, mikro, fan

Bilimlar g‘oyaga, g‘oyalar nazariyaga aylanishining uch bosqichi.

• Amaliy sotsiologik tadqiqotni shakllantirishning eng muhim metodologik mezonlari

• 5. Demokratik tizim – ilmiy bilimlardan to‘g‘ri foydalanish mezoni.

• 1. Foydalilik – bilimlarni inson ehtiyoji va manfaati uchun yo‘naltirish.

• 6. Amaliy tadqiqotlar nazariy va metodologik muammolarnigina emas, shu bilan birga, protsedura (tadbirlarni bajarish tartibi) va metodik muammolarni ham yechishga yo‘naltirilganligidir.

• 2. Ob’yektivlilik – ob’yekt xususiyatlariga mosligi.

• 3. Sotsiologik tadqiqotlar – sotsial faoliyatning bir turi bo‘lib, u muammolarni bartaraf etishga qaratilganligi.

• 7. Tarmoq yo‘nalishini shakllantirish.

• 4. Tadqiqot natijalaridan ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy, ma’naviy manfaatlar uchun foydalanish.

• Empirik sotsiologiya (sistemasi) tarkibi:

• Empirik tadqiqot metodlari.

• Metodologiya

• Ma’umotlar bilan ta’minlash

• Empirik ma’lumotlarni qayta ishlash, umumlashtirish.

• Kuzatish

• So‘rovlar

• Anketa

• Intervyu

• Tajiriba, matematik va stasistik uslublar.

• Eksperiment

• Hujjatlarni o‘rganish.

• Empirik sotsiologik tadqiqotlar

• Ilmiy bilishning standart modeli:
• 1.Nazariy qonunlar (deduksiya).
• 2.Empirik qonunlar (induksiya).
• 3. Empirik asos (faktlar).

• Vazifasi - sezgilar maydoni bilimlarini rivojlantirish, empirik fakitlar yig‘ish, real jarayonlarni tadqiq qilish orqali muommolarni hal etish.

• Bilishning vositasi, davri, darajasi.

• Predmet: maxsus metodologiya va metodni ishlab chiqish.

• Ob’yekiti - ijtimoiy hayotning mikrojarayonlari, insonlarning harakatlari, tafakkur tarizi, fikri va munosabatlari.

• MAXSUS YO‘NALISHLAR

• Vujudga kelishi: sotsial reallikni sotsiologiya ob’yekti sifatida qabul qilishda nazariy mushohada qilib va bir ob’yekt asosiy elementini aniqlash asosida vujudga keladi.

• Fanning markaziy qismini tashkil qiladi.

• Tadqiqotning tarmoq, empirik yo‘nalishlarini birlashtiradi.

• 3-Reja: Sotsiologiyada maxsus va tarmoq yo‘nalishlar

• - Shahar sotsiologiyasi;
• - Sanoat sotsiologiyasi;
• - Oila sotsiologiyasi;
• - Deviant yoki og‘ishma xulq atvor sotsiologiyasi;
• - Jamoatchilik fikri sotsiologiyasi.

• Tarmoq yo‘nalishlaridagi nazariyalar:
• 1) Ayirboshlash nazariyasi.
• 2) Referent guruhi nazariyasi.
• 3) Yetakchilik (lider) nazariyasi va.h.k.

• Eng rivojlangan tarmoq yo‘nalishlari:
• - deviant xulq-atvor
• - industrial.

• SOTSIOLOGINING TARMOQ YO‘NALISHLARI

• Empirik tadqiqot negizida shakllangan tarmoq sotsiologiyasi:
• - sanoat sotsiologiyasi
• - jamoatchilik fikri sotsiologiyasi.

• Ijtimoiy hayot ma’lum bir tomonlari, har xil tizimchalar, tafakkurning ma’lum bir elementini o‘rganish natijasida vujudga kelgan.

• Maqsadi: ayrim ijtimoiy strukturaning:
• -moddiylik;
• -ma’naviylik;
• -mehnat sermahsulligi nazariyasini yaratish;
• -ishlab chiqarish;
• -oilaviy munosabatlar va boshqalarning faoliyat ko‘rsatish va rivojlanish qonunlarining to‘liq tasvirini yaratish.

• 1.Makro-keng bunda asosan jamoatchilik fikri o‘rganilardi. Agarda makro sotsiologiyada raqamlar ro‘l o‘ynasa

• 2. Mikro-kichik, tor. Bunda esa obe’ykit bitama-bitta o‘rganiladi.
• Mikro sotsiologiyada esa emotsiya, hisiyotlar, tuyg‘ular rol o‘ynaydi

• XX asrning 70 yillarida Robert Merton mikro sotsiologiyaning jamiyat hayotidagi (emotsiya,hisiyotlar,tuyg‘ular) o‘rnini ko‘rsatib berdi

• Amaliy sotsiologik tadqiqotlarni ikkiga bo‘lamiz

• Agarda har bir jamiyat o‘z muommolarini sotsiologik tadqiqotlar orqali mavjud muommolarni hal qilmas ekan bu jamiyat ustidan boshqalar hukim chiqaradi.

• 4-Reja:Makrosotsialogiya va mikrosotsiyalogiya

• Mikrosotsiologiya

• Shaxsiy o‘zaro ta’sir vaziyatidagi kundalik xulq-atvorni tadqiq etish, odatda mikrosotsiologiya, deb yuritilgan.

• Makrosotsiologiya-bu yirik miqiyosli firma, ijtimoiy tizimlar va umumiqtisodiy tarkib kabi ijtimoiy tizimlarni tahlil qilishdir.

• Makrosotsiologiya, shuningdek uzoq muddatli o‘zgarishlar jaroyonlarini, aytaylik, sanoatlashtirishning rivojlanishini tahlil qilishni ham o‘z ichiga oladi.

• Bir qarashda mikro va makro tahlil bir-biridan ancha uzoqqa o‘xshaydi.

• Amalda esa ular bir-birlari bilan uzviy bog‘langan.
• .