Maxsus talim vazirligi samarqand davlat universiteti

Ichki xujjatlar. Ayni muassasaning uzida tuziladigan va shu muassasa ichida foydalaniladigan xujjatlardir.
Tashki xujjatlar. Muayyan muassasaga boshka tashkilot yoki ayrim shaxslardan keladigan xujjatlardir.
Sodda xujjatlar - muayyan bir masalani uz ichiga oladi.
Murakkab xujjatlar - ikki yoki undan ortik masalani uz ichiga oladi.
Matnning uziga xosligi, betakrorligi, xamisha xam bir andozada bulmasligi xususiy xujjatlarning asosiy belgilaridir. Bunday xujjatlarda xam muayyan doimiy tarkib mavjud bulsada, bevosita mazmun bayoni bir kadar erkin buladi.
Namunaviy xujjatlar boshkaruvning muayyan bir xil vaziyatlari bilan boglik, bir-biriga uxshash va kup takrorlanadigan masalalar yuzasidan tuzilgan matnlarni uz ichiga oladi.
Kolipli xujjatlar odatda, oldindan tayyorlangan bosma ish kogozlariga yoziladi, bunday xujjatlarda ikki turli axborot aks etadi. YAngi uzgarmas va uzgaruvchi axborotlar shuning uchun bu turdagi xujjatlarga nisbatan kupincha “yozmok” emas, balki “tuldirmok” suzi ishlatiladi. SHu urinda aytish kerakki, xujjatlarning kolipli turlarini kengaytirish ish yuritishni takomillashtirishdagi istikbolli yullaridan biridir. CHunki bunday kilish xujjat matnlarini bir xillikka olib kelish va xujjat tayyorlash uchun ketadigan vakt xamda mexnatni anchagina tejash imkoniyatini beradi.
Kolipli xujjatlarga ish xaki yoki yashash joyi xakidagi ma’lumotnomalar, ayrim dalolatnomalar, xizmat safarlari guvoxnomalari va boshka kuplab xujjatlarni kiritish mumkin.
Xizmat xujjatlari tayyorlanishiga kura muassasa yoki mansabdor shaxslarga tegishli bulsa, shaxsiy xujjatlar yakka shaxslar tomonidan yozilib ularning xizmat faoliyatlaridan tashkaridagi yoki jamoat ishlarini bajarish bilan boglik masalalarga tegishli buladi.
Asl nusxa xar kanday xujjatning asli, birinchi asmiy nusxasidir. Asl nusxaning aynan kayta kuchirilgan shakli nusxa deb yuritiladi, odatda nusxaning ung tomonidagi yukoridagi burchagiga nusxa degan belgi kuyiladi.
Xujjatchilikda shuningdek aynan va erkin nusxalar xam farklanadi. Aynan asl nusxaning barcha xususiyatlarini xujjat zaruriy kismlarining joylashishi mavjud shakliy belgilar matndagi bosma, yozma xarf shakllari va shu kabilarni anik va tulik aks ettiradi. Erkin nusxada esa xujjatdagi axborot tulaligicha ifodalansada, bu nusxa tashki xususiyatlari jixatidan bevosita muvofik kelmaydi, ya’ni erkin nusxada asl nusxadagi muxr urniga “muxr” deb, imzo urniga “imzo” deb, gerb urniga “gerb” deb yozib kuyiladi. Ba’zan muayyan xujjatga tulasiga emas, balki uning bir kismiga extiyoj tugiladi. Bunday xollarda xujjatdan nusxa emas, balki kuchirma olinadi. Asl nusxa yukolgan xollarda xujjatning ikkinchi nusxasi beriladi, ikkinchi nusxa asl nusxa bilan bir xil xukukiy kuchga egadir.