Maxsus talim vazirligi samarqand davlat universiteti

Tayanch iboralar:
Xujjat matni, bosmadan chikarish, xujjatni bezatish madaniyati, garant, konsultant plyus, me’yoriy xujjatlar, buxgalteriya xujjatlari, kartoteka, ekranga chikarish, ma’lumot bazalari.
Savollar

1. 
   Xujjatlarni tayyorlashda kanday axborot vositalaridan
   

foydalaniladi?
2. Xujjatni tayyorlash tayyorlash necha boskichdan iborat?
3. Xujjat tayyorlashning 2-chi boskichi nimani urganadi?
4. Xujjatning kanday turlari mavjud?
5. Namunali xujjatlar uz ichiga nimalarni oladi?
6. Tashkiliy xujjatlar kanday masalalarni uzida aks ettiradi?
7. Xujjat formulyari nima?
8. Xujjatlarni tayyorlashda ularga kanday talablar kuyiladi?

Asosiy adabiyotlar

1. Uzbekiston Respublikasini mexnat konunlari Kodeksi. 2001
2. Uzbekiston Respublikasini kichik va xususiy tadbirkorlikni
rivojlantirishni ragbatlantirish tugrisida konun. T.2001
3. Ish yuritish asoslari. Toshkent. Ukituvchi. 2003.

4. 
   Sviridov O.YU. Finansы, denejnoe obraщenie, kredit. Ekspress spravochnik dlya stud. vuzov. M.: Izd. sentr Mart, 2004.
   

3-mavzu. Shartnoma va kontraktlarning tuzilish
asoslari. Ularga oid xujjatlar.

1. SHartnoma xakida tushuncha va shartnoma tuzishning yul-

yuriklari.
2. SHartnoma, kontrakt va uning turlari.
3. Bozor iktisodiyoti sharoitida shartnomaning axamiyati.


1. SHartnoma xakida tushuncha va shartnoma tuzishning yul-
yuriklari.

Ikki yoki undan ortik tomonning fukarolik xukuklari va majburiyatlarini belgilash, uzgartirish yoki tuxtatish yulidagi kelishuv shartnoma xisoblanadi. Boshkacha kilib aytganda, shartnoma tomonlarning biron bir munosabatlar urnatish xakidagi kelishuvini kayd etuvchi va bu munosabatlarni tartibga soluvchi xujjatdir. SHartnoma fukarolik xukukiy bitimlarning turlaridan biri xisoblanadi. Uni fark kiluvchi xususiyati shundaki, u ikki yoki kup tomonlama bitimdan iborat buladi.

SHartnoma davlat, kooperativ va jamoat tashkilotlari, korxonalar, muassasalar, shuningdek fukarolar urtasida tuzilishi mumkin. SHartnoma munosabatlari muassasa bilan ayrim shaxs yoki shaxslar urtasida urnatilayotgan bulsa, bunda tuzilajak xujjat mexnat bitimi deb ataladi.
SHartnomalar uz mazmuniga kura juda xilma xil kurinishga ega:
SHartnomalar yozma, ogzaki, notarial idoralar tomonidan tasdiklanishi lozim.
SHartnomalar korxonalarga tegishli bulganida tomonlar imzolagunga kadar korxona xisobchisi yoki adliya maslaxatchilarining rozilik belgisi bulishi lozim. SHundan sung tomonlar shartnomaga imzo kuyadi. SHartnomalar 2 nusxadan kam tuzilmasligi lozim.
Tulik moddiy javobgarlik xakidagi shartnomada pul mablaglari va moddiy tovar boyliklarini saklash uchun ma’sul bulgan shaxslar bilan tulik shaxsiy moddiy javobgarlik xakida yozma shartnoma tuziladi.
Oddiy xujalik shartnomalarining zaruriy kismlari kuyidagilar:
1. SHartnoma nomi.
2. SHartnoma tuzilgan sana.
3. SHartnomaning tuzilgan joyi.
4. SHartnoma tuzayotgan tomonlarning anik va tulik
nomi.
5. SHartnomaning matni.
6. Tomonlarning xukukiy adreslari.
7. Tomonlarning imzo va muxrlari.
SHartnomalar ularni tuzishga vakil kilingan shaxslar tomonidan imzolanadi: bunda “imzo” degan zaruriy kismda imzo kuyuvchilarning lavozimlari emas, balki shartnomaviy munosabatlar urnatayotgan xukukiy shaxslarning nomi kursatiladi.
SHartnomalar ikki nusxadan kam tuzilmasligi lozim, chunki xar bir xukukiy shaxs xujjatlar yigmajildida kamida bir nusxasi bulishi lozim. SHartnomaning barcha turlari bir xil xukukiy kuchga ega buladi.
SHartnoma matni varakning xar ikkala tomoniga kompyuterda bir oralik bilan yoziladi, boblarning bandlari esa uzaro bir yarim oralik bilan yoziladi. “SHartnoma” suzini katta xarflar bilan orasini ochik kilib yozish tavsiya etiladi.

2.