Maxsus talim vazirligi samarqand davlat universiteti inson resurslarini boshqarish fakulteti

Yozuvlarning xarakteriga qarab
hisob registrlari xronologik va tizimli (sistematik) turlarga 
bo’linadi. 
Xronologik registrlar hujjatlarni ro’yxatga olish uchun mo’ljallangan. Ulardagi yozuvlar xronologik 
tartibda yoki hujjatlarning buxgalteriyaga kelib tushish paytiga qarab amalga oshiriladi. Bu yerda ro’yxatga 
olinayotgan ma’lumotlarning hyech handay guruhlanishi amalga oshirilmaydi. 
Bir turdagi operasiyalar bo’yicha hujjatlarni ro’yxatga olish uchun xizmat qiladigan vedomostlardan 
tashqari xronologik registrlarga turli jurnallar (masalan, ro’yxatga olish jurnali) kiradi. 
Tizimli (sistematik) registrlar xo’jalik operasiyalarini ma’lum guruhlash (sistemalash) uchun 
mo’ljallangan. Ularda maxsus ustunlar bo’lib, ularga tegishli operasiyalarning summalari yozib qo’yiladi. 
Xronologik yozuv registrlariga misol keltiramiz: 
Mahsulotni jo’natish va sotish vedomosti 
To’lov 
talabnomasi 
Xaridor buyurtmasi 
yoki to’lovchi 
Nomlari bo’yicha miqdor To’lov 
talabno-
masidagi 
summa. 
To’langan 
Sana 
№ 
A 
buyumi 
B 
buyumi 
va 
h.k 
Sana 
Summa 
01.06 
02.06 
04.06 
07.06 
168 
169 
170 
171 
“Mikond”A.J. 
“Zenit” A.J. 
“Zenit” A.J. 
“Mikond”A.J. 
200 
100 
100 
200 
50 
- 
50 
- 
- 
- 
- 
- 
12000 
5000 
7000 
10000 
12.06 
19.06 
24.06 
2000 
5000 
7000 
Iyunda jami 
95000 
6250 
- 
78500 
- 
56000 
Sintetik registrlarga mahsulot ishlab chiqarish va sotishning analitik hisob schyotlarining 
shakllariga operasiyalarning u yoki bu tartibda guruhlanadigan barcha registrlar kiradi. 

---

65 
Hozirgi paytda xronologik va tizimli yozuvlarni bir martalikda olib boradigan turli-tuman aralash 
(kombinasiyalashtirilgan) registrlar tobora keng tarqalmoqda. 
Fermer xo’jaliklarida tizimli hisob «Bosh jurnal» deb nomlanadigan registrlarda yuritilishi mumkin. 
Unda yozuvlar varaqning yuzida (birinchi betida) ham xronologik, ham tizimli tartibda yuritilishi 
mumkin. 
Aralash registrlar sintetik va analitik hisobni bir martalikda yuritish yo’li bilan ham tuzilishi mumkin.
200 yil dekabridagi «Hisob-kitob» schyotining debeti bo’yicha oborot vedomosti 
Bosh daftar bo’yicha oy boshiga soldo 312500 so’m 
Q
at
or №
Y
oz
ib be
ri
sh 
sa
na
si
Schyotlarning kreditida 
Jami 
S
ot
il
di
. 
Kassa 
Har xil debitor 
va kreditorlar
b-n h/klar 
Bankning 
qisqa 
muddatli 
kreditlari 
Foyda va 
zararlar 
Boshqalar 
1 
06 
6800 
2400 
- 
5000 
- 
14250 
2 
10 
48500 
4210 
1500 
- 
- 
24210 
3 
15 
21000 
- 
- 
- 
1650 
11650 
Aralash registrlardan foydalanish xronologik va tizimli ma’lumotlarni yoki sintetik hamda analitik 
hisob ko’rsatkichlarini bir martalikda bir ish amalida olish imkonini beradi. Shuningdek, hisobli ro’yxatga 
olish ishlarining hajmini qisqartirib, uni ancha yaqqollashtiradi. Uning afzalliklari aynan mana 
shundadir.