Maxsus talim vazirligi samarqand davlat universiteti inson resurslarini boshqarish fakulteti

«Ta’sischilarga bo‘lgan qarzni hisobga (6600) oluvchi schyotlar» bo‘yicha schyotlar 
korrespondensiyasi 
№ 
Xo‘jalik 
muomalalarining 
mazmuni 
Schyotlar 
korrespondensiyasi 
YOzuvni 
tasdiqlovchi 
hujjatlar 
Debet 
Kredit 
1 
Aksionerlarga 
dividendlar 
hisoblandi 
8710 
6610 
Majlis 
bayonnomasidan 
ko‘chirma, dividendlar hisobi 
2 
Hisoblangan 
dividendlarni 
to‘lash 
6610 
5010, 5110 
Kassa 
hisoboti 
bankning 
ko‘chirmasi 
41
O‘zR Moliya Vazirligi va Davlat mulk qo‘mitasi tomonidan qabul qilingan «Aksionerlar jamiyatlari tomonidan 
dividendlar hisoblash, to‘lash va foydalanish tartibi to‘g‘risida»gi Nizom. 1999 yil 26 noyabr 
42 
O’zbekiston Respublikasi Soliq Kodeksining 29 va 56 bandlari 

---

177 
3 
CHiqib 
ketayotgan 
ta’sischilarga 
ularning 
ulushlari bo‘yicha qarzlar 
hisoblandi 
8610, 8620 6620 
Majlisning bayonnomasidan 
ko‘chirma, 
rahbarning 
bo‘yrug‘i 
4 
CHiqib 
ketayotgan 
ta’sischilarga 
ularning 
ulushlari bo‘yicha qarzlarni 
to‘lanishi 
6620 
5010, 5110 
Kassa hisoboti, bankning 
ko‘chirmasi 
5 
Aksionerlardan 
daromad 
solig‘i ushlandi 
6610, 
6620 
6410 
Buxgalteriya hisob-kitobi 
 
24.2. Qo‘shilgan va zaxira kapitallarini hisobga olish 
Aksioner jamiyatlarida qo‘shilgan kapitalning buxgalteriya hisobi 8400- «Qo‘shilgan kapitalni 
hisobga oluvchi schyotlar» ning quyidagi: 8410-«Emissiya daromadi» va 8420-«Ustav kapitalini 
shakllantirishdagi kurs farqi» schyotlarida hisobga olinadi. 
Ushbu schyotlar oddiy va imtiyozli aksiyalar bo‘yicha nominal qiymatidan ortiq olingan, 
shuningdek, ustav kapitalini shakllantirishda kursdagi farqlarning mavjud summalarini va ularning 
harakatini umumlashtirish uchun tayinlangan. 
8410-«Emissiya daromadi» schyotida aksiyalarni ta’sischilarga birlamchi sotishda nominal 
qiymatidan ortiqcha tushgan summa hisobga olinadi. Bu vaqtda 5010, 5110, 5210–schyotlar 
debetlanib, 8410-«Emissiya daromadi» schyoti kreditlanadi. Bu schyotning debetida o‘z aksiyalarini 
sotib olishi va bekor qilishda tashkil bo‘lgan salbiy farq summalarini qoplanishi aks ettiriladi. Bu 
vaqtda 8410 «Emissiya daromadi» schyoti debetlanib, 8610-«Sotib olingan xususiy aksiyalar – oddiy» 
va 8620-«Sotib olingan xususiy aksiyalar – imtiyozli» schyotlari kreditlanadi. 
8410-«Emissiya daromadi» schyoti bo‘yicha analitik hisob oddiy va imtiyozli aksiyalar bo‘yicha 
alohida yuritiladi. 
8420-«Ustav kapitalini shakllantirishdagi kurs farqi» schyoti ustav kapitalini shakllantirish 
jarayonida vujudga keladigan kursdagi farqlarni hisobga olish uchun tayinlangan. 
Ustav kapitalini shakllanishida valyuta va valyuta qimmatliklari ustav kapitaliga badal qo‘yilgan 
vaqtdagi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan belgilangan kurs bo‘yicha baholanadi. 
Valyuta va valyuta qiymatliklari va boshqa mulklarning bahosi ta’sis hujjatlarini ro‘yxatdan o‘tkazish 
paytidagi bahosidan farqlanishi mumkin. Bu vaqtda vujudga keladigan kursdagi farqi 8420-«Ustav 
kapitalini shakllantirishdagi kurs farqi» schyotida hisobga olinadi. 
Baholar orasidagi ijobiy farq summasiga mulk, valyuta va valyuta qiymatliklarini hisobga 
oladigan schyotlar debetlanib, 8420-«Ustav kapitalini shakllantirishdagi kurs farqi» schyoti 
kreditlanadi, salbiy farqi esa aksincha provodkalar bilan rasmiylashtiriladi. Baholardagi farqlarni shu 
tartibda hisobdan chiqarish ta’sis hujjatlarida kelishilgan ta’sischilarning ustav kapitalidagi ulushini 
o‘zgartirmaslik imkoniyatini beradi. 
24.2- jadval