Maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti filologiya fakulteti oʻzbek tilshunosligi kafedrasi

58-mashq. Juftlikdagi ma’no farqlarini tushuntiring.
Handalak – handalakday, baliq - baliqcha, toy – toychoq, kelin - kelinchak, katta – kattagina, uy - uydagi, onam - onamlar, Kumush – Kumushoy, ona - onajon, Karim - Karimniki.
59-mashq. Otning funksional analitik formalarini topib, ular ifodalayotgan ma’nolarni izohlang.

• 
  Yigit yaralangan arslon singari dushmanga tashlandi.
  
• 
  Ustoz, -dedi bir kun tulki tulkiga,
  

Nechun biz nishonmiz doim kulgiga!
O’rmonda bo’ri ham, hatto janob sher
Bir-birin turtishib, tulkisan-a, der.
Boshqalar ustidan kulmaslar nechun,
Bu hol qorong’idir, biz-yoshlar uchun.

• 
  Terilar oshlangandan keyin tikuv sexiga o’tkaziladi.
  

60-mashq. Sifatlarni aniqlab, ularni o’zi bog’langan otlar bilan ko’chirib, asliy va nisbiy sifatlar guruhlariga ajratib yozing.
1. Muhammad Jalol stolning bir chekkasiga o’tirdi, tirsakkacha ochiq va sertuk qo’llarini ko’krakda chalkashtirib, bir-ikki minut indamadi. Uning ko’zlarida jiddiy o’y, lablarida ma’nodor, ingichka tabassum sezilar edi. (O.) Moviy osmonda kulrang bulutlar sayr qilmoqda. (I. R.)
2. Keksa vrach bilan Nafisa ostonada jilmayib turar edi. Nafisa oyoq uchida yugurib borib, ko’cha tomondagi verandaga chiqadigan oynavonli eshikning ikki tabaqasini ham lang ochib yubordi. Xonaga shaharning shovqin-suroni va sof havo ufurib kirdi. Salimjon bilan Manzura gul ushlagan Sattorovni o’rtaga olib verandaga chiqdilar. Yengil, iliq shabboda ularning sochlarini tuzg’itdi. (As. M.) Suhbatdoshim - nuroniy bir chol, quvnoq, tetik, faylasufnamo (S. Z.)
61-mashq. Berilgan misollarda nisbiy sifatlarning qanday yo’l bilan ifodalanayotganini aniqlang va tushuntiring.

5. 
   Ishchan, juda ishchan odam. (A. Q.)
   
6. 
   Ko’kni qoplab olgan sanoqsiz yulduzlar qozonga yopishgan uchqunlardek yiltirab turibdi. (I. R.)
   
7. 
   Oppoq qizning ko’kish ko’zlari jiqqa yoshga to’ldi. (H. G’.)
   
8. 
   Ertalabki jismoniy tarbiya salomatlik garovidir.
   
9. 
   U ro’parasidagi odamni tanimay turdi.