Maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti filologiya fakulteti oʻzbek tilshunosligi kafedrasi

118-mashq. Ajratib ko’rsatilgan so’zlar misolida modal so’zlarning mustaqil so’zlardan farqini izohlang.
1. Qodir bu odamning aftidan kasb-korini belgilay olmadi.(A.Q.). Ular, aftidan, hozir ishdan qaytgan ko’rinadi.
2. Yo’lchi, chamasi, ikki yildan beri temirchi bilan do’st. (O.) - Urush chiqishi bilan qurilish bir oy chamasi to’xtab qoldi.
3. Bu daromadning qatiyan kesilish ehtimoli bor edi. (A.Qod.) -Ehtimol, bo’ron uchun ham meni aybdor qilarsiz. (Sh.R.)
4. Taajjub, uning maktubi yuragimda na sevinch uyg’otdi, na bir achinish! (Yo.Sh.) - Bu taajjub hol odamlarda gumon tug’dirmay qolmadi (M.I.)
119-mashq. Modal so’zlarni topib, o’zgarish-o’zgarmasligini aniqlang.
1. Xullas, vodiyda ham, gullar bog’ida ham avvalgi hayotdan asar qolmagan edi. (Sh.R.)
2. Ilmsiz, ma’rifatsiz yangi turmush qurib bo’lmaydi, albatta. (X.G.)
3. Darhaqiqat, xalq uchun ulug’ ish qilayapsiz, o’g’lim. ( Sh.R.)
4. Afsuski, Dildorning mehnat g’ayratini, insoniy xislatlarini ba’zi beg’am raxbarlar sezmadi. (Yo.Sh.)
120-mashq. Gaplardagi modal so’zlarning sintaktik o’rni va vazifasini aniqlang.
1. Ko’nglingizga kelmasin-u, izvoshga eshak qo’shib bo’lmaydi – To’g’ri! Albatta, albatta. (A.Q.)
2. O’rmonjon, bu soatning to’g’riligiga shubhalandi shekilli, o’z soatiga qaradi. (A.Q.)
3. Balki siz, sigir ham gapiradimi, dersiz. («Mushtum»)
4. Hammangiz ham birvarakay to’y qilasiz! - Albatta! (Uyg’un)
5. Ishchan, juda-juda ishchan odam. Ishning ko’zini biladi. Jamoaning butun hisob-kitob ishlarini shu eplab turibdi. - Ehtimol, - dedi O’rmonjon kulimsirab.
- Lekin idora ishida uning ishchanligini ko’rmadim. (A.Q.)
6. Mana borib ko’rarsan. Hoynahoy, menikiga tushmasdan ketmassan. (Uyg’un)
7. Bildimki, afsona, qo’shiq va o’yin jon topgan u shahlo ko’zlardan, shaksiz. (Shayxzoda)

«HOZIRGI O`ZBEK TILI»
fanidan AMALIY MASHG`ULOTLAR