Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

boshqa harbiy mulk
deganda, harbiy qismning (harbiy muassasaning) hisobida bo‘lgan va 
xo‘jalik-maishiy maqsadlarda xizmat qiladigan mulk (yumshoq va qattiq 
inventar), shuningdek, harbiy xizmatchilarning maishiy hayotini 
yaxshilash maqsadida qo‘mondonlik tashabbusi bilan tashkil etilgan 
yordamchi xo‘jalik tushuniladi. 
Jinoyat 
obyektiv tomondan
qurol, o‘q-dorilar, harakat qilish 
vositalari, harbiy texnika va boshqa harbiy mulkni nobud qilish yoki unga 
shikast yetkazishda ifodalanadi. 
Ko‘rsatilgan mulklarni 
nobud qilish
deb, uni ham jangovar, ham 
texnik yoki xo‘jalik munosabatlarda yaroqsiz holga keltirish tushuniladi, 
qachonki u oddiy sozlash vositalari bilan tiklanishi va o‘z xususiyatiga 
muvofiq ishlatilishi mumkin bo‘lmagan holatni tushunmoq zarur. Bu 
nafaqat uni jismoniy yo‘qotishda (portlatish, yoqib yuborish va h.k.), balki 
predmetni to‘g’ridan-to‘g’ri 
o‘z xususiyati bo‘yicha ishlatish 
imkoniyatidan mahrum etishga yo‘naltirilgan harakatlarni sodir etishda 
(masalan, predmetni quruqlikka chiqarishga texnik imkoniyatlar yo‘qligi 
yoki iqtisodiy maqsadga muvofiq emasligida uni suvga cho‘ktirib 
yuborish) ifodalanadi.
 
Shikast yetkazish
mulkni shunday holatga keltirishda ifodalanadiki, 
bunda uni tiklashga va xususiyatiga ko‘ra, foydalanish imkoniyati mavjud 
bo‘ladi. Shikast yetkazilganda predmetlar o‘zining jangovar, texnik va 
xo‘jalik qiymatini qisman yo‘qotadi. 
Nobud qilish va shikast yetkazish usullari jinoyatni kvalifikatsiya 
qilishga ta’sir qilmaydi. 
Jinoyat harbiy mulkni amalda nobud qilingan yoki shikast 
yetkazilgan vaqtidan boshlab 
tugallangan
hisoblanadi. Agar aybdor bu 
mulkni nobud etishga shaylangan bo‘lsa, ammo unga bog’liq bo‘lmagan 
holatlar bo‘yicha faqat unga shikast yetkazsa, qilmishni nobud qilishga 
tajovuz qilish deb emas, amaldagi oqibatlari bo‘yicha harbiy mulkka 
shikast yetkazilgan kabi kvalifikatsiyalash lozim, chunki ko‘rilayotgan 
moddaning dispozitsiyasi ikki qilmishni bir teng sifatida birlashtiradi.
339 

---

Harbiy mulkni nobud qilish yoki unga shikast yetkazish atrofdagilar 
uchun xavfli usulda sodir etilsa (o‘t qo‘yish, cho‘ktirib yuborish va h.k.) 
JK 296-moddasi
bilan qamrab olinadi va JK 173-moddasi bo‘yicha 
qo‘shimcha kvalifikatsiyani talab etmaydi (Mulkni qasddan nobud qilish 
yoki unga zarar yetkazish). 
Qasddan harbiy mulkni nobud qilish yoki unga shikast yetkazish 
ba’zan shikast yetkazilgan mulkning qandaydir qismini talon-toroj qilish 
bilan kuzatiladi. Bunday qilmishlar begonaning mulkini o‘qirlash va bu 
mulkni nobud qilish yoki unga shikast yetkazish kabi jinoyatlar jami 
bo‘yicha kvalifikatsiyalanishi lozim.