Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

JK 167-moddasi 
bilan 
kvalifikatsiya qilinadi. Uchinchi turi esa o‘zganing mulkini olish usuliga 
bog‘liq ravishda talon-toroj qilishning boshqa shakllari uchun 
javobgarlikni nazarda tutuvchi moddalar bo‘yicha kvalifikatsiya qilinadi. 
Mansab mavqeini suiiste’mol qilgan holda o‘zlashtirish yoki rastrata 
tariqasida talon-toroj qilish jinoyatining tamom bo‘lish payti 
suiiste’mollikni amalga oshirish vaqti emas, balki jinoiy yo‘l bilan talon-
toroj qilingan mulkni egallagan yoki uni boshqa shaxslarga qasd 
maqsadlarida o‘tkazgan vaqti hisoblanadi. 
Mansab mavqeini suiiste’mol qilgan holda o‘zlashtirish yoki rastrata 
turlaridan yana biri qilingan ishlarning hajmini oshirib ko‘rsatish orqali 
ular tomonidan qo‘shimcha olingan pul mablag‘larini ishchilardan olish. 
Bunday harakatlar 
JK 167-moddasi 2-qismining «g» bandida 
nazarda 
tutilgan jinoyatlar tarkibini to‘liq qamrab oladi va JK 205-moddasi 
(Hokimiyat yoki mansab vakolatini suiiste’mol qilish) bilan qo‘shimcha 
kvalifikatsiya qilishni talab qilmaydi. 
Agar mansabdor shaxs o‘zi sodir etgan talon-toroj jinoyatini 
yengillashtirish yoki yashirish maqsadida rasmiy hujjatlarga bila turib 
yolg‘on ma’lumotlar va yozuvlar kiritgan bo‘lsa, uning qilmishi 
JK
167- 
va 209-moddalarida (Mansab soxtakorligi) nazarda tutilgan jinoyatlar 
majmui bo‘yicha kvalifikatsiya qilinishi kerak. 
Mansab mavqeini suiiste’mol qilgan holda o‘zlashtirish yoki rastrata 
turlaridan yana biri qilingan ishlarning hajmini oshirib ko‘rsatish orqali 
ular tomonidan qo‘shimcha olingan pul mablag‘larini ishchilardan olish. 
Bunday harakatlar 
JK 167-moddasi 2-qismining «g» bandida 
nazarda 
tutilgan jinoyatlar tarkibini to‘liq qamrab oladi va JK 205-moddasi bilan 
qo‘shimcha kvalifikatsiya qilishni talab qilmaydi. 
O‘zganing mulkini mansab vakolatini suiiste’mol qilgan holda 
58 

---

o‘zlashtirgan yoki rastrata qilgan shaxsning harakatlarini xom ashyo 
xarajatlari normalarini buzib ko‘rsatish orqali, ishlab chiqarish 
texnologiyalarini buzish va tabiiy xarajat normalarini oshirib ko‘rsatish 
orqali to‘plagan mulkni o‘zining foydasiga o‘zlashtirishga qaratilgan 
jinoyat sifatida kvalifikatsiya qilish lozim. Shu o‘rinda, agar mansab 
holatini suiiste’mol qilish o‘ch olish motivlarida sodir etilsa ham, 
o‘zganing mol-mulkini qoplamasdan olish bilan bog‘liq bo‘lmasa, 
mansabdor shaxsning harakatlarini ushbu modda bo‘yicha kvalifikatsiya 
qilish mumkin emas. 
Mansabdor shaxsning soliqni to‘lashdan bo‘yin tovlash, ishchi kuchidan 
yoki davlat yoxud jamoat transportidan foydalanish harakatlari orqali 
moddiy foyda to‘plashi, agar mansabdor shaxs harakatlari o‘zganing 
mulkini o‘zining foydasiga aylantirish bilan bog‘liq bo‘lmasa, o‘zlashtirish 
yoki rastrata sifatida kvalifikatsiya qilinishi mumkin emas. Davlat yoki 
jamoat mablag‘lari o‘zining jamoasi uchun turli xil «tadbirlar» o‘tkazish 
yoki turli xil komissiya, «mehmon»larni kutib olish uchun g‘ayriqonuniy 
ravishda sarflanganligi holatlari ham yuqoridagidek hal etiladi. Bunday 
harakatlarni jinoyatlarni sodir etish holatiga qarab JK 205- yoki
206-moddalari bilan kvalifikatsiya qilish lozim.