Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

asosiy bevosita obyekti 
shaxsning qadr-qimmatini 
ta’minlovchi ijtimoiy munosabatlar, har bir shaxsning o‘ziga nisbatan 
insoniy munosabatda bo‘lishni talab qilish huquqi, shuningdek, surishtiruv 
va dastlabki tergovning qonunda belgilangan o‘tkazilish tartibi 
hisoblanadi. 
Qo‘shimcha bevosita obyekt
qiynoqqa solingan shaxsning 
hayoti yoki sog‘lig‘i, uning sha’ni va qadr-qimmatidir.
495 

---

Mazkur jinoyatni sodir etilishida: ma’muriy qamoqqa olingan shaxs, 
gumonlanuvchi, ayblanuvchi, sudlanuvchi, guvoh, jabrlanuvchi, mahkum, 
jinoiy protsessning boshqa ishtirokchisi, yoxud ularning yaqin 
qarindoshlari 
jabrlanuvchi
bo‘lishlari mumkin. 
Ma’muriy qamoqqa olingan shaxs tushunchasi (Ma’muriy javobgarlik 
to‘g‘risidagi Kodeksning 29-moddasiga qarang).
Xususan, O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsessual kodeksiga 
asosan shaxs:
gumon qilinuvchi 
— jinoyat sodir etgani to‘g‘risida ma’lumotlar bor 
bo‘lsa-da, bu ma’lumotlar uni ishda ayblanuvchi tariqasida ishtirok etishga 
jalb qilish uchun yetarli bo‘lmagan shaxsdir. Shaxsni gumon qilinuvchi 
tariqasida e’tirof etish to‘g‘risida surishtiruvchi, tergovchi yoki prokuror 
qaror chiqaradi (JPK 47-moddasi); 
ayblanuvchi 
— JPKda belgilangan tartibda ayblanuvchi tariqasida ishda 
ishtirok etishga jalb qilinishi haqida qaror chiqarilgan shaxsdir. 
Ayblanuvchi sudda sudlanuvchi deb, hukm chiqarilganidan keyin esa, 
mahkum yoki oqlangan deb ataladi (JPK 45-moddasi); 
guvoh
— jinoyat ishi bo‘yicha aniqlanishi lozim bo‘lgan biror holatni 
bilishi mumkin bo‘lgan har qanday shaxs guvoh sifatida ko‘rsatuv berish 
uchun chaqirilishi mumkin (JPK 65-moddasi). Guvohlik ko‘rsatmalari 
berishga jalb qilinmagan shaxslar guvoh bo‘la olmaydi (JPK 115-
moddasi). Gumon qilinuvchi va ayblanuvchining yaqin qarindoshlari 
guvoh tariqasida faqat o‘zlarining roziliklari bilan so‘roq qilinishi 
mumkin; 
jabrlanuvchi 
— jinoyat natijasida ma’naviy, jismoniy yoki mulkiy 
zarar yetkazilgan deb hisoblash uchun dalillar bo‘lgan shaxs. Jabrlanuvchi 
deb e’tirof etish haqida surishtiruvchi, tergovchi, prokuror qaror, sud esa 
ajrim chiqaradi (JPK 54-moddasi);