Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

bevosita 
obyekti 
nodavlat tijorat 
tashkilotining yoki boshqa nodavlat tashkilotlari boshqaruv apparatini 
normal faoliyatini ta’minlash sohasidagi ijtimoiy munosabatlar, mazkur 
tashkilotlar xizmat manfaatlaridan iborat.
267 

---

Tijoratda pora evaziga og‘dirib olish 
predmeti
sifatida har qanday 
moddiy boyliklar (buyumlar, ashyolar), shuningdek turli mulkiy foyda, 
mulkiy tusga ega xizmatlarni aytish mumkin.
Moddiy boyliklar
ga mazkur holatda muayyan bahoga ega har qanday 
qimmatliklar tushuniladi (pul, qimmatli qog‘ozlar, boshqa mol-mulk, shu 
jumladan valuta qimmatliklari, qimmatbaho metallar, nodir toshlar). 
Mulkiy foyda
deganda tegishli mansabdor shaxsga tekin tarzda va 
(yoki) ochiqchasiga o‘ta pasaytirilgan narxda amalga oshiriladigan turli xil 
xizmatlar va (yoki) moddiy naf keltirish tushuniladi. 
Mulkiy tusga ega foyda berish deganda shuningdek, tegishli mansabdor 
shaxsning sanatoriy yoki turistik yo‘llanmasi, yo‘lkira biletlarini to‘lash, 
uning xarajatlari va o‘yin-kulgi, sayr-tomoshasi sarf-xarajatini qoplash, 
ushbu shaxs foydasini ko‘zlab, ta’mirlash, qurilish, restavratsiya va boshqa 
ishlarni bajarish tushuniladi. 
Qandaydir nomulkiy manfaatlar tijoratda pora evaziga og‘dirib olish 
predmeti bo‘lishi mumkin emas. Masalan, jinsiy aloqa qilish, ijobiy 
tavsiyanoma, taqriz, tavsifnoma berish, nashrda chop ettirish, televideniye 
orqali namoyish etish va h.k. 
Moddiy qimmatliklar berish yoki mulkiy manfaatdor etish 
obyektiv 
tomondan 
nodavlat tijorat tashkilotining yoki boshqa nodavlat 
tashkilotining mansabdor shaxsiga o‘z vakolatlaridan foydalangan holda 
sodir etishi lozim yoki mumkin bo‘lgan muayyan harakatni uni pora 
evaziga o‘ziga og‘dirib olayotgan shaxs manfaatlarini ko‘zlab bajarishi 
yoki bajarmasligi evaziga qonunga xilof ekanligini bila turib, shaxsan yoki 
vositachi orqali moddiy qimmatliklar berish yoki uni mulkiy manfaatdor 
etishda ifodalanadi.
Moddiy qimmatliklar yoki mulkiy foyda berish nodavlat tijorat 
tashkilotining yoki boshqa nodavlat tashkilotining mansabdor shaxsi 
tomonidan tijoratda pora evaziga og‘dirib olayotgan shaxs foydasiga uning 
xizmat vakolatiga kiradigan harakatlar (harakatsizlik) amalga oshirish, 
yoki mansabdor shaxs egallab turgan mansabidan foydalanib, boshqa 
mansabdor shaxs tomonidan uning xizmat vakolatiga kiradigan harakatlar 
(harakatsizlik) amalga oshirishiga ko‘maklashish, yoxud tijoratda pora 
268 

---

evaziga og‘dirib olayotgan shaxs yoki uning vakillariga xizmat yuzasidan 
umumiy homiylik qilish, shu bilan birga mansabdor shaxsning xizmat 
bo‘yicha qonunga xilof harakatlariga beparvolik bilan qarashi evaziga 
qonunga xilof ravishda shaxsan yoki vositachi orqali moddiy qimmatliklar 
taqdim etish, berish, topshirish yoki mulkiy foyda berishda ifodalanadi. 
Pora evaziga og‘dirib olish yo‘li bilan subyekt mansabdor shaxsni 
jinoyat sodir etishga tortsa, u nafaqat pora evaziga og‘dirib olish jinoyati, 
balki mansabdor shaxsning jinoyatida ishtirok etganligi (dalolatchilik) 
uchun javobgar bo‘lishi lozim. 
JKning