Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

13-§. Qimmatbaho metallar yoki toshlarni topshirish 
qoidalarini buzish (JK 185-moddasi) 
Jinoyatning 
bevosita obyekti 
— qimmatbaho metall yoki qimmatbaho 
toshlar aylanishi (muomalada bo‘lishi) davlat tomonidan tartibga solinishi 
sohasidagi ijtimoiy munosabatlardir. 
Yer ostidan qazib olinadigan qimmatbaho metallar (oltin, kumush, 
platina, radiy, iridiy, osmiy, palladiy va h.k.) yoki qimmatbaho toshlar 
(olmos, zumrad, marvarid, ametist, feruza va h.k.) jinoyatning predmeti 
hisoblanadi. 
Obyektiv tomondan 
jinoyat er ostidan qazib olinadigan qimmatbaho 
metallar yoki toshlarni davlatga topshirish qoidalarini buzish natijasida 
ko‘p miqdorda zarar keltirishda ifodalanadi. Yer ostidan qazib olingan 
qimmatbaho metall yoki qimmatbaho toshlar davlatga topshirilishi shart. 
Qimmatbaho metall yoki qimmatbaho toshlarni topshirish qoidalarini 
buzish, asosan, shaxs tomonidan affinajga majburiy topshirish yoki yer 
ostidan qazib olingan yoxud ikkilamchi xom ashyodan olingan 
1
Ўша жойда.
176 

---

qimmatbaho toshlarni davlatga majburiy sotishdan hamda topilgan va 
ko‘tarilgan qimmatbaho metall yoki qimmatbaho toshlarni topshirishdan 
har qanday yo‘llar bilan bo‘yin tovlashda yoxud bu predmetlarni qisman 
topshirishda ifodalanishi mumkin. Tahlil qilinayotgan modda 
dispozitsiyasi blanket xarakterga ega. 
NOTA BENE ! 
Affinaj 
— qimmatbaho metallarni mavjud aralashmalardan tozalash 
natijasida oliy sifatli (yuqori probali) metall paydo bo‘lishi. 
Qimmatbaho metallar affinajini amalga oshirish huquqiga ega 
korxonalar ro‘yxati O‘zbekiston Respublikasi hukumati tomonidan 
belgilanadi. 
Affinajga majburiy topshirishdan bo‘yin tovlash aybdor shaxs 
qimmatbaho metallar affinaji bo‘yicha harakatni mustaqil amalga 
oshirayotganligini anglatadi. 
Majburiy sotishdan bo‘yin tovlash vakolatli organlarga qimmatbaho 
metallar yoki qimmatbaho toshlarni sotish bo‘yicha harakatlarning amalga 
oshirilmaganligidadir. 
Yer osti boyliklaridan foydalanuvchi, oltin yoki kumush quymasini 
qabul qilib oluvchi nafaqat davlat himoyasi, balki Markaziy bankning 
faoliyatini xavf ostiga soladilar. 
Qimmatbaho metall va toshlarning chiqindilari va parchalari bunday 
parchalar yuzaga keladigan barcha tashkilotlar, shuningdek, harbiy qism 
va harbiy tuzilmalar tomonidan to‘planishi zarur. Yig‘ilgan chiqindi va 
parchalar ularni to‘plagan tashkilotlar, shuningdek, harbiy qism va 
tuzilmalar tomonidan majburiy tartibda hisobga qo‘yilishi va qayta 
ishlanishi, shuningdek, qayta foydalanish yoki realizatsiya uchun tegishli 
qonun hujjatlari asosida keyinchalik ishlab chiqarish, qimmatbaho metallar 
affinaji va qimmatbaho toshlar rekuperatsiyasi amalga oshiriladi.