Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

232-moddasi 2-qismi
da mansabdor shaxs tomonidan sud 
hujjatini bajarishdan bo‘yin tovlash yoxud sud hujjatining ijro etilishiga 
to‘sqinlik qilish uchun javobgarlik belgilangan. 
Mazkur jinoyat tarkibining subyekti faqatgina mansabdor shaxslar, ya’ni 
kelib tushadigan sud hujjatlarini ijro etish vakolati doirasiga kiradigan 
tashkilot, korxona, muassasalarning rahbarlari bo‘lishi mumkin. 
Band solingan mulk bilan bog‘liq bo‘lgan sud hujjatini mansabdor shaxs 
tomonidan qasddan bajarilmasligi yoki bajarilishiga to‘sqinlik qilish 
harakatlari JKning 233-moddasi bilan qamrab olinadi va bu harakatlarni 
qo‘shimcha ravishda JKning 232-moddasi bilan tavsiflash talab 
qilinmaydi. 
5-§. Band solingan mulkni qonunga xilof ravishda
tasarruf etish (JK 233-moddasi) 
Begona mol-mulkka nisbatan jinoyat sodir etilganda yoki mulkiy zarar 
yetkazilganda, shuningdek, jazoni ijro etishni yoki fuqaroviy da’voni 
482 

---

ta’minlash tartibida jarima ko‘rinishidagi jazoni moddaning sanktsiyasi o‘z 
ichiga olgan barcha hollarda jinoiy yo‘l bilan topilgan mulkni davlat 
daromadiga o‘tkazish maqsadida, O‘zbekiston Respublikasi JPK 
290-moddasiga muvofiq, hukmning fuqaroviy da’voga va boshqa mulkiy 
undirishlarga doir qismining ijrosini ta’minlash uchun surishtiruvchi, 
tergovchi yoki sud gumon qilinuvchi, ayblanuvchi, sudlanuvchi yoki 
fuqaroviy javobgarning yoxud jinoiy yo‘l bilan topilgan mulki bo‘lgan 
shaxslarning mol-mulkini xatlashi shart. 
FPK 248- va 249-moddalariga (XPK 76-,77-moddalariga) muvofiq, sud 
yoki sudya ishda ishtirok etuvchi shaxslarning arizasiga binoan yoki o‘z 
tashabbusi bilan yoxud javobgarga tegishli bo‘lgan va uning o‘zida yoki 
boshqa shaxsda turgan mol-mulk yoxud pul mablag‘larini xatlash, 
javobgarning muayyan harakatlarni amalga oshirishini taqiqlash tarzidagi 
da’voni ta’minlash choralarini ko‘rishi mumkin. 
Band solingan mol-mulk protsessual qonunchilik talablariga rioya qilgan 
holda xatlanadi. Bunda, xatlangan mol-mulk jinoyat ishi yuzasidan 
vakolatli shaxs ko‘rsatmasiga muvofiq, saqlash uchun o‘zini o‘zi 
boshqarish organlari yoki boshqa organga yoxud shu mol-mulkning 
egasiga yoki oila a’zolaridan voyaga etgan shaxsga topshiriladi. Ushbu 
mol-mulkning saqlanishi uchun qonunda nazarda tutilgan javobgarlik 
tushuntiriladi va tilxat olinadi. Pul qo‘yilmalarini xatlash to‘g‘risida qaror 
bankning tegishli bo‘limiga yuboriladi, qaror olingandan so‘ng bu 
qo‘yilma bo‘yicha bank operatsiyalari to‘xtatiladi. Da’voni ta’minlash 
tartibidagi fuqarolik ishi bilan bog‘liq mulkni xatlash yoki ro‘yxatga 
olishda shunga o‘xshash oqibatlar kelib chiqadi. 
Gumon qilinuvchi, ayblanuvchi, sudlanuvchi va fuqaroviy javobgar 
oilasining normal turmushini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan uy-joy, 
kvartira, uy anjomlari va jihozlari, kiyim va buyumlar xatlanmaydi. 
Xatlash mulkdorga yoki mol-mulkning egasiga mol-mulkni tasarruf 
qilish, zarur hollarda esa undan foydalanish man etilganligini e’lon 
qilishdan yoxud mol-mulkni tortib olishdan va uni saqlab turish uchun 
boshqa shaxslarga topshirishdan iborat. 
Agar shaxs tomonidan qamoqqa olish ko‘rinishidagi ehtiyot chorasini 
483 

---

qo‘llash mumkin bo‘lmagan jinoyat sodir etilsa, tergov organi unga 
nisbatan yengilroq chora qo‘llashi mumkin, ulardan biri garov hisoblanadi. 
Garov ayblanuvchi, sudlanuvchi, ularning qarindoshlari, boshqa 
fuqarolar yoki yuridik shaxslar tomonidan dastlabki tergov organi yoki sud 
depozit hisobvarasiga topshiriladigan pul mablag‘i yoki qimmatbaho 
buyumlardan iborat. Garov tariqasida ko‘chmas mol-mulk ham qabul 
qilinishi mumkin. Shaxs tomonidan JPK 46-moddasida ko‘rsatilgan 
majburiyatlar bajarilmagan holda, garov sud ajrimi bilan davlat mulkiga 
aylantiriladi. 
Jinoyatning