Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

Ruhiy majburlash 
deganda, favqulodda holat sharoitida mansabdor 
shaxslar va boshqa xodimlar tomonidan korxona, muassasa yoki 
tashkilotning faoliyatini buzish maqsadida ularga jismoniy jazo qo‘llash, 
moddiy zarar yetkazish, boshqa noqulay ahvolga solish (ishdan bo‘shatish, 
mansabini pasaytirish) bilan tahdid qilish tushuniladi. Agar aybdor 
o‘ldirish yoki boshqa turdagi majburlovni qo‘llash bilan korxona, 
muassasa yoki tashkilot faoliyatiga to‘sqinlik qilgan bo‘lsa, uning 
harakatlari jinoyatlar majmui tariqasida (masalan, JK 
218-moddasi 
va 
112-moddasi bo‘yicha) kvalifikatsiya qilinishi lozim. 
Jismoniy majburlash 
deganda, shaxsni majburiy ravishda biron bir 
binoga qamab qo‘yish, unga turli og‘irlik darajasidagi tan jarohatlari 
yetkazish, uni hayotdan mahrum qilish, ishga kirishishiga va uni 
bajarishiga jismoniy qarshilik ko‘rsatish kabilar tushuniladi. 
Sharhlanayotgan jinoyat sodir etilayotgan vaqtda aybdor sog‘liqqa zarar 
yetkazgan yoki shaxsga qarshi boshqa jinoyat sodir etgan bo‘lsa, u holda 
uning harakatlari jinoyatlar majmui bo‘yicha kvalifikatsiya qilinishi lozim. 
Sharhlanayotgan jinoyat obyektiv tomonining zaruriy belgisi uni sodir 
etish sharoiti — favqulodda holat sharoiti hisoblanadi. 
Favqulodda holat 
— maxsus qonunlarda belgilangan tartibda 
fuqarolarning huquq va erkinliklarini, yuridik shaxslarning huquqlarini 
cheklashga yo‘l qo‘yiladigan, shuningdek, ularga qo‘shimcha 
majburiyatlar yuklaydigan davlat hokimiyati va boshqaruv organlari, 
korxonalar, muassasalar va tashkilotlar faoliyatining o‘ziga xos rejimi
1
. 
1
Қаранг
:
Большой юридический словарь / Под ред. А.Я. Сухарева, В.Е. Крутских, изд.2. — 680-б.
400 

---

Oqibat kelib chiqqan-chiqmaganligidan qat’i nazar, dispozitsiyada 
nazarda tutilgan qilmishlardan birining sodir etilishi bilan jinoyat