Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

obyektiv 
tomondan:
1) tadbirkorlik subyektlariga berilgan imtiyozlar va preferentsiyalarni 
qo‘llashni g‘ayriqonuniy ravishda rad etish; 
2) qo‘llamaslik; 
3) qo‘llashga to‘sqinlik qilishda ifodalanadi. 
Tadbirkorlik subyektlariga berilgan imtiyozlar va preferentsiyalarni 
qo‘llashni 
g‘ayriqonuniy ravishda rad etish
deganda, murojaatni qabul 
qilinishi va ko‘rib chiqilishini qonunga xilof ravishda rad etish bilan 
bog‘liq harakatlar tushuniladi. Xususan, korxonalarga soliq va bojxona 
imtiyoz va preferentsiyalari davlat soliq xizmati va davlat bojxona xizmati 
organlariga Nooziq-ovqat iste’mol tovarlarini ishlab chiqarishga 
ixtisoslashgan korxonalar tomonidan soliq va bojxona imtiyozlarini 
qo‘llash tartibi to‘g‘risidagi nizomning 2-sonli ilovasida belgilangan shakl 
bo‘yicha taqdim etiladigan ariza asosida beriladi. Qo‘shimcha hujjatlarni 
talab qilish yoki qonun hujjatlarida nazarda tutilmagan boshqa asoslarga 
ko‘ra rad etish qonunga xilof hisoblanadi. 
257 

---

Imtiyozlar va preferentsiyalarni 
qo‘llamaslik
deganda, qonunlarda 
nazarda tutilgan hamda tadbirkorlik subyektlariga berilishi, qo‘llanilishi 
lozim yoki mumkin bo‘lgan imtiyozlar va preferentsiyalarni hech bir sabab 
yoki asossiz qo‘llash bilan bog‘liq harakatlarni bajarmaslikda namoyon 
bo‘ladi. Xususan, O‘zR Soliq kodeksining 180-moddasiga asosan «Ushbu 
moddaning ikkinchi qismida nazarda tutilgan imtiyozni qo‘llash jismoniy 
shaxsning asosiy ish (xizmat, o‘qish) joyi bo‘yicha, asosiy ish joyi bo‘lmagan 
taqdirda – yashash joyidagi davlat soliq xizmati organlari tomonidan jami 
yillik daromad to‘g‘risidagi deklaratsiya asosida soliqni hisoblab chiqarish 
chog‘ida amalga oshiriladi». Bu tadbirkorlik subyekti hisoblanmaydigan 
jismoniy shaxslarga oid imtiyozlarga tegishlidir. Tadbirkorlik 
subyektlariga nisbatan imtiyozlar va preferentsiyalar ushbu tadbirkorlik 
subyektlari tomonidan mustaqil ravishda qo‘llaniladi, ularning qo‘llanishi 
ustidan nazorat qaysi turdagi imtiyozlar va preferentsiyalar berilganiga 
qarab, tegishli organlar zimmasiga yuklatilgan. Bularga davlat soliq 
xizmati, davlat bojxona xizmati va boshqalar kirishi mumkin. Mantiqiy 
sharhlash yo‘li bilan shunday xulosaga kelish mumkinki, imtiyozlar va 
preferentsiyalar tegishli shaxslar tomonidan soliq va boshqa to‘lovlarni 
hisoblashda qo‘llanadimi. Mos ravishda soliqlar, bojxona to‘lovlarini 
hisoblashda, kreditni berishda foiz stavkalarini belgilashda va boshqa 
holatlarda berilgan