Maxsus pedagogika

Maxsus maktab o ‘quvchilari mafkuraviy ongini shakllantirishning o ‘ziga xos
tamoyillari
U zoq o ‘tm ishdan hozirgi kungacha jam iyatim izning insonparvar 
m a’rifatchilari ruhiy va jismoniy nuqsonga ega bo ig an nogironlarga xat- 
savodini chiqarish, hunar o ‘rgatish, hayotga moslashtirish, o ‘z -o ‘zini idora 
qilish, jamiyatimiz ravnaqi uchun biron-bir foyda keltirishga yordam berishga 
harakat qilganlar.
110

---

0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti mamlakatimiz istiqboli haqida fikr 
yuritar ekan, mustaqil 0 ‘zbekistonning kuch-qudrati manbai xalqimizning 
umuminsoniy qadriyatlariga sodiqligidadir, deb ta’kidlaydi. Xalqimiz adolat, 
tenglik, ahil qo‘shnichilik va insonparvarlikning nozik kurtaklarini asrlar 
bo‘yi avaylab-asrab kelmoqda. Oliy maqsadimiz ana shu a n ’analami qayta 
tiklash, ularga yangi mazmun bag‘ishlash, zaminimizga tinchlik, demokratiya, 
farovonlik, madaniyat, vijdon erkinligi va har bir kishini kamol toptirishga 
erishish uchun zarur boigan shart-sharoit yaratishdir.
Jamiyatimizda so g lo m kishilar o lta sid a qanchadan-qancha nogiron, 
majruh insonlar mavjud. 0 ‘zbekistonda turli nuqson bilan tug‘ilgan 
(intellektual, ko‘rish, eshitishida nuqsoni, tayanch-harakat a ’zolarida 
nuqsoni bo ig an bolalar) yoki kasallik natijasida biron-bir nuqson orttirgan 
bolalarga maxsus maktablarda maxsus ta ’lim beriladi. Maxsus maktablarda 
bunday bolalarga o ‘ziga xos individual xususiyati, yoshi va nuqson turiga 
xos maxsus ta’lim berilmoqda. Shuningdek, bolalarni hayotda o ‘z o ‘rinlarini 
topib, jam iyatim iz ravnaqiga o ‘zlarining faol m ehnatlari bilan hissa 
qolshishlari uchun korreksion rivojlantiruvchi ta’lim berib boriladi.
Bugungi yangilanish davr talabi maxsus ta ’limda m a’naviy-m a’rifiy 
tarbiyani yuksak darajaga ko‘tarish, ayniqsa, muhim ekanligini dolzarb 
vazifa qilib qo‘ydi. Shuning uchun ham maxsus maktab o ‘quvchilari ongida 
g‘oyaviy bo‘shliq paydo bolm asligi uchun ularning mafkuraviy ongini 
mumkin qadar shakllantirib borish hamda ularni istiqlol g‘oyalariga sadoqat 
ruhida tarbiyalash, hozirgi kunning yangicha tarbiyaviy mahoratlarini ishlab 
chiqish taqozo etilmoqda.
M axsus t a ’lim tizim in i isloh qilish jara y o n id a m axsus m aktab 
o ‘quvchilarini m adaniyatli, m a ’naviy yuksak qilib tarbiyalash uchun 
defektologlar keraklicha faoliyat ko‘rsatsalar, amaliy tarbiya borasida keskin 
burilishlar b o lib , yaxshi natijalarga erishish m umkin. Z otan, maxsus 
maktablarda tokg‘ri yolga qo‘yilgan amaliy tarbiya milliy istiqlol mafkurasini, 
m a’rifiy -m a’naviy, m adaniy taraqq iy ot y o lid a g i barch a korreksion 
tarbiyaviy ishlarni am alga oshirish yaxshi sam ara beradi. Bu haqda 
Yurtboshimiz shunday deydi: «Milliy mafkurani ongimizga singdiruvchi 
amaliy tarbiyani yo lga qo‘yish jam iyatim izda soglom muhitni saqlash 
bilan barobar ekanligini anglashimiz darkor»1.
Haqiqatan ham m a’naviyat, m a’rifat va madaniyatni yuksaltirishda 
maxsus maktab o ‘quvchilarini o‘rab turgan soglom muhit katta rol o ‘ynaydi. 
Soglom muhit maxsus maktab oquvchilarining tarbiyaga oid barcha ishlari 
to ‘g‘ri hal qilinishiga, maqsad va vazifalarining to la amalga oshishiga 
imkoniyat yaratadi. Shu bois ham soglom muhit maxsus ta’lim muassasalari