Maxsus pedagogika

M ir Alisher Navoiy 
bolalar tarbiyasini barvaqt boshlagan m a’qul, 
degan barcha mutafakkirlarning fikriga qo‘shilgan holda, insonning voyaga 
yetishida ta ’lim -tarbiyaning o ‘rni beqiyos ekan, bu jarayonni azaliy 
a n ’analarga tayangan holda am alga oshirish lozim , deb hisoblaydi. 
0 ‘rganilayotgan bilimlarni yod olish, xotirada saqlash va kezi kelganda 
tez-tez takrorlab turish ta ’lim va tarbiya jarayonida muhim o ‘rin egallab, 
bola xotirasini m ustahkam laydi, ilm lar chashm asiga kirib borishni 
ta’minlaydi, tarbiyalanuvchida muayyan tartib-intizom ni shakllantiradi, 
bahs-munozara yuritish madaniyatini yuksaltiradi.
Alisher Navoiyning «Mahbub ul-qulub» asarida ilgari surgan ta ’limiy- 
tarbiyaviy g‘oyalari, ko‘plab nazariy mulohazalari milliy m a’naviyatimizni 
xolis anglab yetishda bugungi avlodlar uchun benazir manba va asos bo‘lib 
xizmat etadi.
Eramizdan avvalgi 523—529-yillar orasida buyuk mutafakkir Zardusht 
tomonidan yaratilgan «Avesto» kitobida ham ta ’lim-tarbiyaga oid qator 
g‘oya va qarashlami ko‘rish mumkin.
«Avesto»da ta ’kidlanishicha, tarbiya hayotning tayanchi, shu boisdan, 
har bir yoshni yaxshi o ‘qish va yozishga o ‘rgatish lozim. Unga yoshligidanoq 
mehnat qilib, m ehnatning tagi rohat ekanligini anglatish, buning uchun 
daraxt ko‘chati o ‘tqazishga, uy-ro‘zg‘or qurollari yasashga, yerga ishlov 
berish va chorva bilan shug‘ullanishga o ‘rgatish shart. Zotan, uning fikricha, 
yaxshi va ezgu ishlar yaratish uchun kishi m ehnat qilishi zarur, o ‘z qo‘llari 
bilan moddiy noz-ne’matlar yaratmas ekan, u yashash lazzatini ham his 
qilmaydi, hayot qadriga ham yetmaydi.
Yuqoridagi fikrni davom ettirib, yanada chuqurroq g‘oyani ham ilgari 
suradi. Inson nafaqat mehnati tufayli o ‘zini va oilasini boqadi, balki unda 
yerga va yurtiga bo‘lgan muhabbati ham paydo boladi. Zotan, har inson 
o ‘zi o ‘sib-ulg‘aygan m am lakatni eng yaxshi va go‘zal m am lakat deb 
tushunmog‘i kerak.