Maxsus pedagogika

Huquqiy tarbiya va qonun ustuvorligi haqida asosiy tushuncha
U m um an olganda, qonun ham m a uchun tengligi bilan ulug‘vordir 
va shundagina uning tarbiyaviy ahamiyati katta bo‘ladi. Qonunga barcha 
itoat etadi. Davlat har bir fuqarosini himoya etsa, unga huquqiy yordam 
bersagina ularxotirjam yashaydilar, unumli mehnat qiladilar. Davlatimizda 
qonun ustuvorligining m azm uni, m a’nosi ham ana shundan iboratdir. 
Q onun barchaga barobar. Davlatimiz qonunlariga jam i fuqaro yoshi- 
dan, m ansabidan, millati, irqi va dinidan qat’i nazar, barcha barobar 
bo‘ysunm og‘i shart.
Prezidentim iz 1.A.K arim ov «Bizdan ozod va obod Vatan qolsin» 
asarida, «Q onun qog‘ozda qolib ketsa jam iyat aslo ravnaq topm aydi.
178

---

Qonun am alda b o ‘lishi lozim », deb ta ’kidlab o ‘tadi. Shuning u chun 
Prezidentim iz yangi K onstitutsiya haqida fikr yuritib deydi: «Yangi 
Konstitutsiyam izning eng m uhim m ohiyati shundan iboratki, unda 
«Davlat organlari va m an sab do r shaxslar jam iy at h am da fuqarolar 
oldida m as’uldirlar. Y a’ni, fuqarolar m anfaatining ustunligi qonuniy 
ravishda m ustahkam langan va kafolatlangan».
Fuqarolar m anfaati va huquqi ustun ravishda kafolatlansa va bunga 
amalda aham iyat berilib, uning ijrosi ta ’m inlansa, bu xalq om m asining 
jo‘shqin m ehnatini m ustahkam lash ishlarida faolligini to ‘la ta ’m inlaydi. 
Biz qurayotgan huquqiy -dem o kratik jam iy atnin g asosiy vazifasi ham
ana shudir. Z o tan , 0 ‘zbekiston m ustaqilligini e ’lon qilib, o ‘zining 
ma’naviy qadriyatlarini va aqliy salohiyatini tiklash, iqtisodiy va ijtimoiy 
sohalarida tub o ‘zgarishlar, ijtimoiy himoyani ko‘zda tutgan huquqiy- 
demokratik davlat poydevorini qurish davriga qadam q o ‘ydi (o ‘sha asar, 
15-bet).
Olzbekiston Respublikasining asosiy qomusiy qonunlar majmuasi — 
Konstitutsiya bilan yaqindan tanishsak va uni chuqur tahlil qilib ko‘rsak, 
unda o ‘tmishda — bobolarim iz yashagan davrlarda shakllangan sharqona 
milliy tafakkur, muqaddas islomona qadriyatlar, nasllardan nasllarga meros 
bo‘lib kelgan ad olat, haqiqat, im on, e ’tiqod, vijdon, m eh r-o q ib at, 
o‘zbekona or-nom us va shu kabi milliy-axloqiy a n ’analarning o ‘z ifodasini 
topganiga guvoh b o ‘lamiz, shu bilan birga, jahon davlatlari tajribalaridan 
ijodiy foydalanilgandir. Zotan, bu narsa albatta muhimdir. Konstitutsiya va 
boshqa qonunlarda nima kafolatlangan b o isa , ular xalqning, shuningdek, 
yosh avlodni shu ruhda tarbiyalashga qodirdir. Konstitutsiyaning m a’no 
va mazmuni tarbiyaning quyidagi va shu kabi yo‘nalishlarida qo‘llanma 
sifatida xizmat qilishi shubhasiz:
- hurfikrlilik;
- milliy iftixor;
- milliy qadriyatlarga hurm at;
- erkinlik va ozodlik;
- insonparvarlik;
- vatanparvarlik;
- birodarlik va hamkorlik;
- ilmga m ehr-m uhabbat;
- iymon va e ’tiqod;
- halollik;
- axloqiy poklik;
- madaniy merosga hurmat;
- adolatparvarlik va odillik;
- mehnatsevarlik;
- baynalminallik;
179

---

— ijodkorlik va tashabbuskorlik;
— tadbirkorlik va ishbilarmonlik;
— qonunga nisbatan itoatkorlik;
—
mustaqillikni mustahkamlash va rivojlantirish g‘oyalariga sadoqat;
— islom diniga hurmat;
— Prezident va davlatni qadrlash.
Mustaqillik tarbiyasining shu yo‘nalishdagi sohalari — milliy axloq- 
odobning tarkibiy qismidir. Shuningdek, ular mustaqillik tarbiyasining 
asosini tashkil qiladi. Zikr qilingan pedagogik asoslar xalq xo‘jaligining 
barcha sohalarini rivojlantirishda, yosh avlodni tarbiyalashda muhim rol 
o ‘ynaydi.