Maxsus pedagogika

Maxsus  maktab  o‘quvchilari  mafkuraviy  ongini  shakllantirishning  o‘ziga  xos
tamoyillari
U zoq  o'tm ishdan  hozirgi  kungacha  jamiyatimizning  insonparvar 
m a’rifatchilari  ruhiy  va jismoniy  nuqsonga  ega  bo‘lgan  nogironlarga  xat- 
savodini chiqarish,  hunar o ‘rgatish,  hayotga moslashtirish, o ‘z-o‘zini idora 
qilish, jamiyatimiz ravnaqi uchun biron-bir foyda keltirishga yordam berishga 
harakat  qilganlar.
110

---

0 ‘zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  mamlakatimiz  istiqboli  haqida  liki 
yuritar ekan,  mustaqil  0 ‘zbekistonning  kuch-qudrati  manbai  xalcjimi/nin^, 
umuminsoniy qadriyatlariga sodiqligidadir,  deb ta’kidlaydi. Xalqimiz adolat, 
tenglik,  ahil  qo‘shnichilik  va  insonparvarlikning  nozik  kurtaklarini  asrlar 
bo'yi  avaylab-asrab  kelmoqda.  Oliy maqsadimiz  ana  shu  an’analami  qayta 
tiklash, ularda yangi mazmun bag‘ishlash, zaminimizga tinchlik, demokratiya, 
farovonlik,  madaniyat,  vijdon  erkinligi  va  har bir  kishini  kamol  toptirishga 
erishish  uchun  zarur bo‘lgan  shart-sharoit yaratishdir.
Jamiyatimizda  sog‘lom  kishilar  o ‘rtasida  qanchadan-qancha  nogiron, 
majruh  insonlar  mavjud.  0 ‘zbekistonda  turli  nuqson  bilan  tug‘ilgan 
(intellektual,  ko'rish,  eshitishida  nuqsoni,  tayanch-harakat  a’zolarida 
nuqsoni boigan bolalar)  yoki kasallik natijasida biron-bir nuqson orttirgan 
bolalarga maxsus maktablarda maxsus ta’lim beriladi.  Maxsus maktablarda 
bunday  bolalarga  o ‘ziga  xos  individual  xususiyati,  yoshi  va  nuqson  turiga 
xos maxsus ta’lim berilmoqda.  Shuningdek, bolalarni hayotda o‘z o ‘rinlarini 
topib,  iamiyatimiz  ravnaqiga  o ‘zlarining  faol  mehnatlari  bilan  hissa 
qo‘shishlari  uchun  korreksion  rivojlantiruvchi  ta’lim  berib  boriladi.
Bugungi  yangilanish  davr  talabi  maxsus  ta’limda  ma’naviy-ma’rifiy 
tarbiyani  yuksak  darajaga  ko'tarish,  ayniqsa,  muhim  ekanligini  dolzarb 
vazifa qilib qo‘ydi.  Shuning uchun ham maxsus maktab o'quvchilari ongida 
g‘oyaviy  bo'shliq  paydo  bo‘lmasligi  uchun  ularning  mafkuraviy  ongini 
mumkin qadar shakllantirib borish hamda ularni istiqlol g‘oyalariga sadoqat 
ruhida tarbiyalash, hozirgi kunning yangicha tarbiyaviy mahoratlarini ishlab 
chiqish  taqozo  etilmoqda.
Maxsus  ta ’lim  tizim ini  isloh  qilish  jarayonida  maxsus  m aktab 
o‘quvchilarini  madaniyatli,  m a’naviy  yuksak  qilib  tarbiyalash  uchun 
defektologlar keraklicha faoliyat ko‘rsatsalar, amaiiy tarbiya borasida keskin 
burilishlar  bo'lib,  yaxshi  natijalarga  erishish  mumkin.  Zotan,  maxsus 
maktablarda to‘g‘ri yo'lga qo‘yilgan amaiiy tarbiya milliy istiqlol mafkurasini, 
m a’rifiy-m a’naviy,  m adaniy  taraqqiyot  yo'lidagi  barcha  korreksion 
tarbiyaviy  ishlarni  amalga  oshirish  yaxshi  samara  beradi.  Bu  haqda 
Yurtboshimiz  shunday  deydi:  «Milliy  mafkurani  ongimizga  singdiruvchi 
amaiiy  tarbiyani  yo‘lga  qo‘yish  jamiyatimizda  sog‘lom  muhitni  saqlash 
bilan  barobar  ekanligini  anglashimiz  darkor»1.
Haqiqatan  ham  m a’naviyat,  m a’rifat  va  madaniyatni  yuksaltirishda 
maxsus maktab o‘quvchilarini o‘rab turgan sog‘lom muhit katta rol o‘ynaydi. 
Sog'lom muhit maxsus maktab o'quvchilarining taibiyaga oid barcha ishlari 
to‘g‘ri  hal  qilinishiga,  maqsad  va  vazifalarining  to ‘la  amalga  oshishiga 
imkoniyat yaratadi. Shu bois ham sog‘lom muhit maxsus ta’lim muassasalari
'I.A.Karimov. «O'zbekistonning siyosiy-ijtimoiy va iqtisodiy istiqbolining asosiy tamoyiiJari», 
Toshkent,  « 0 ‘zbekiston».  51—57-betlar.
I l l

---

uchun zaruriy va muhim shartlardan  biridir.  Darhaqiqat,  sog'lom muhitda 
sog'lom  avlod  tarbiyalanadi,  sog‘lom  mafkuraviy  ong  shakllana  boradi. 
Bola  uyida,  ta’lim-tarbiya  muassasalarida  ko‘rgani,  o ‘rgangani  natijasida, 
o‘qituvchilar  namunasida  olgan  saboqlari  ta ’sirida  kamolga  yetib  boradi.