Maxsus fanlarni o’qitish metodikasi O’quv uslubiy majmua magistratura yo’nalishi

Bakalavriat 
– o’rta-maxsus kasb-hanvr ta’limi negizida oliy ta’lim yo’nalishlaridan 
biri bo’yicha fundamental bilimlar beradigan, o’qish muddati to’rt yildan kam bo’lmagan 
tayanch oliy ta’lim;

---

Magistratura - a
niq mutaxassislik bo’yicha bakalavriat negizida kamida ikki yil 
davom etadigan oliy ta’limdir.
Bakalavr, magistr 
– oliy ta’limning tegishli bosqichiga muvofiq dasturlarni 
muvaffaqiyatli o’zlashtirgan shaxslarga beriladjigan akademik darajalardir.
Oliy ta’lim o‘rta umumta’lim va kasb-hunar ta’limi negiziga asoslanib, bakalavriat va 
magistratura bosqichiga bo‘linadi.
Bakalavriat mutaxassisliklar yo‘nalishi bo‘yicha fundamental va amaliy bilim 
beradigan, ta’lim muddati kamida to‘rt yil davom etadigan tayanch oliy ta’lim hisoblanadi.
Bakalavrlik dasturi tugallanganidan so‘ng bitiruvchilarga davlat attestatsiyasi 
yakunlariga binoan kasb bo‘yicha “bakalavr” darajasi beriladi va davlat tomonidan 
tasdiqlangan namunadagi, kasb-hunar faoliyati bilan shug‘ullanish huquqini beradigan 
diplom topshiriladi.
Magistratura aniq mutaxassislik bo‘yicha fundamental va amaliy bilim beradigan, 
bakalavriat negizida ta’lim muddati kamida ikki yil davom etadigan oliy ta’lim 
hisoblanadi.
“Magistr” darajasini beradigan davlat malaka attestatsiyasi magistrlik dasturining 
yakunlovchi bosqichidir. Magistrlarga davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi, kasb 
faoliyati bilan shug‘ullanish huquqini beradigan diplom topshiriladi.
Ikki bosqichli oliy ta’lim tizimini tashkil etish va rivojlantirish uchun quyidagilarni 
amalga oshirish zarur:
bakalavriat va magistratura uchun davlat ta’lim standartlarini ishlab chiqish va joriy 
etish; 
oliy ta’lim muassasalari uchun professor-o‘qituvchi kadrlar tayyorlash, shu jumladan 
xorijiy davlatlardagi etakchi o‘quv va ilmiy markazlarda tayyorlash;
oliy ta’lim muassasalarida tarkibiy o‘zgartishlar o‘tkazish;
oliy ta’lim muassasalari boshqaruvini takomillashtirish, bu muassasalarning 
mustaqilligini kuchaytirish, muassislar, vasiylar kengashlari, jamoat nazorat kengashlari 
shaklidagi jamoat boshqaruvini joriy etish;
ta’limning fan va ishlab chiqarish bilan integratsiyasi ta’sirchan mexanizmlarini ishlab 
chiqish va amaliyotga joriy etish;
o‘qishni, mustaqil bilim olishni individuallashtirish hamda masofaviy ta’lim tizimi 
texnologiyasi va vositalarini ishlab chiqish hamda o‘zlashtirish;
pedagogik va axborot texnologiyalari, tayyorgarlikning modul tizimidan foydalangan 
holda talabalarni o‘qitishni jadallashtirish;
xalqning boy ma’naviy va intellektual merosi va umumbashariy qadriyatlar asosida 
ta’limning insonparvarlik yo‘nalishini ta’minlash.
Maxsus fanlarni o‘qitish metodikasi fani pedagogikaning bir sohasi sifatida boshqa 
bir qator fanlarga uzviy bog‘langan. Ushbu fan o‘zining rivojlanishida psixologo-

---

pedagogik, ijtimoiy-gumanitar va maxsus fanlar bilimlarining zamonaviy yutuqlariga 
tayanadi.
“Maxsus fanlarni o‘qitish metodikasi” fani oliy ta’lim muassasalarida umumkasbiy 
va maxsus fanlarini o‘qitishda talabalarga ta’lim berishning berishning shart-sharoitlari, 
tashkiliy shakllari hamda metodlari, ularga oid rejalashtiruvchi hujjatlar mazmuni bilan 
tanishtiruvchi, dars mashg‘ulotlarini loyihalash va ularni o‘tkazish metodikasini ishlab 
chiqishni o‘rgatuvchi pedagogik fan hisoblanadi. U o‘z oldiga har tomonlama barkamol 
rivojlangan, hozirgi zamon ruhida tarbiyalangan, bozor iqtisodiyoti davrida ta’lim-tarbiya 
ishini tashkil etish va uni amalga oshirishga oid dolzarb muammolarni ijobiy hal eta 
oladigan, milliy istiqlol g‘oyasi, milliy va umuminsoniy qadriyatlarimizni chuqur his etib, 
ularni ta’lim-tarbiya mazmuniga singdira oladigan shaxs – maxsus fan o‘qituvchisini 
tayyorlash bilan bog‘liq aniq maqsadni qo‘yadi. “Maxsus fanlarni o‘qitish metodikasi” fani 
pedagogikadagi tadqiqotlarga asoslanadi va o‘z predmetini o‘qitish mazmuni hamda 
xususiyatlarini hisobga olgan holda uning metodlaridan foydalanadi.
2.2. Maxsus fanlarini o‘qitishda pedagog shaxsi va uning metodik kompetentligi. 
Zamonaviy pedagogika nazariyasining bir qator olimlarining pedagogik faoliyat 
to'g'risidagi ilmiy tadqiqot ishlari natijalarini maxsus fanlar o'qituvchisining faoliyatini 
o'rganishda ham foydalanish mumkin bo'ladi, biroq bu yerda uning xususiyatlari bilan 
bog'liq bo'lgan bir qator muammolar kelib chiqadi. Bu xususiyatlar ko'p qirrali bo'lib, 
faoliyatning turli tomonlariga xos bo'ladi, ammo ularni shartli ravishda uchta katta guruhga 
bo'lish mumkin bo'lib, har biri alohida bir tomonining o'ziga xoslikligini nomoyon etadi. 
Maxsus fan o'qituvchisi o'zining tuzilishi, strukturasi va taqdim etish shakliga ko'ra 
umumkasbiy va soha texnik-texnologik bilim va ko'nikmalari majmuasi bilan biror bir 
predmet fan o'qituvchisining maxsus bilimlaridan tubdan farq qiladi 
Faqat maxsus fan o'qituvchilarigina shunday insonlarning yetishib chiqishini 
ta'minlaydilarki, bunday insonlar kasbiy faoliyatda shaxsiy va ijtimoiy hayotdagi o'z 
o'rinlarini topishda ijodan izlanadilar. 
Ba'zi tadqiqotlarda maxsus fan o'qituvchisining tipik faoliyat turlari va ularga mos 
funksiyalari sifatida quyidagi: ta'limiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi, uslubiy (metodik), 
ishlab chiqarish-texnik, tashkiliy, diagnostik kabi tashkil etuvchilari, boshqalarida esa: 
ta'limiy, tarbiyaviy, tashkiliy-boshqaruv, ishlab chiqarish-texnologik, tadqiqotchilik kabi 
tashkil etuvchilari ajratib berilgan 
Maxsus fan o'qituvchilarining kasbiy fikrlash xususiyatlari orasida o'ziga xos jihatlar 
kuzatiladi va hozirgi paytda sohaning va ijtimoiy-pedagogik fikrlashning samarodorligini 
oxirigacha o'rganilmaganligi bilan belgilanadi. Maxsus fan o'qituvchisi faoliyatining o'ziga 
xosligini o'rganishda