Maxmudov n. M., Hakimov h. A. Makroiqtisodiy tahlil

7.3.3. Pul agregatlari 
Pul agregatlari pul massasini tavsiflovchi ko‘rsatkichlar hisoblanadi.  
Har  qanday  Markaziy  bank  pul  agregatlarini  shakllantirishda 
quyidagi pintsiplarga asoslanadi: 
1.  Pul  agregatlari  likvidlilik  darajasi  past  bo‘lgan  aktivlarga 
likvidlilik  darajasi  yuqori  bo‘lgan  aktivlarni  ketma-ket  qo‘shib  borish 
yo‘li bilan shakllantiriladi.  
2. Har bir pul agregati o‘zidan oldingi pul agregatini o‘z ichiga oladi.  
Xalqaro amaliyotda keng qo‘llaniladigan pul agregatlariga kiradi: 
M0 – muomaladagi naqd pullar; 
M1 = M0 talab qilib olinadigan depozitlar + chekli omonatlar + yo‘l 
cheklari; 
M2 = M1 + muddatli depozitlar + jamg’arma depozitlari; 
M3  =  M2  +  depozit  sertifikatlari  +  jamg’arma  sertifikatlari  + 
davlatning qimmatli qog’ozlari.  
  Qayd etish joizki, AQSh bank amaliyotida pul massasini tavsiflash 
maqsadida quyidagi pul agregatlaridan foydalanilmoqda: 
M0 - Markaziy bank tomonidan muomalaga chiqarilgan naqd pullar; 
M1 - M0 + talab qilib olinadigan depozitlar + yo‘l cheklari + kredit 
kartochkalari; 
M2  -  M1  +  kichik  summadagi  muddatli  depozitlar  +  jamg’arma 
depozitlari  +  pul  bozorining  depozit  hisobraqamlaridagi  mablag’lar  + 
qisqa muddatli REPO bitimlari + yevrodollardagi depozitlar; 
M3  -  M2  +  yirik  summadagi  depozit  sertifikatlari  +  moliya 
bozorlarida  muomalada  bo‘lgan  o‘zaro  fondlarning  pul  mablag’lari  + 
muddatli REPO hisobarqamlari + yevrodollardagi muddatli shartnomalar; 
L – M3 davlatning qisqa muddatli qimmatli qog’ozlari + korporativ 
qimmatli qog’ozlar + jamg’arma obligatsiyalari + bank aktseptlari.