Mavzusida uslubiy tavsiya

Rivojlantiruvchi maqsad: o’quvchilarni jadvallar bilan ishlashga o’rgatish, ularning og’zaki nutqini o’stirish, dunyoqarashini kengaytirish.

Dars turi: Yangi bilim beruvchi

Shakl (forma): savol-javob

Usul: “Aqliy hujum”, “Svetafor”

Vosita (darsda foydalaniladigan jihozlar): darslik, A.Navoiy surati, asarlari, mavzuga oid ko’rgazma

T/r	Darsning bosqichlari	Ajratilgan vaqt
1.	Tashkiliy qism yoki psixologik iqlim yaratish	3 daqiqa
2.	O‘tilgan mavzuni takrorlash	10 daqiqa
3.	Yangi mavzuni bayoni	20 daqiqa
4.	Yangi mavzuni mustahkamlash	7 daqiqa
5.	O‘quvchilarni baholash	3 daqiqa
6.	Uyga vazifa berish	2 daqiqa

II.O’tilgan mavzuni mustahkamlash: O’tilgan mavzu “Svetafor ” o’yini yordamida takrorlanadi. “Svetafor” usulida o’rtaga o’qituvchi mavzuga oid fikr tashlaydi. Bu fikrni to’g’ri deb hisoblagan o’quvchilar svetaforning yashil chirog’ini, noto’g’ri deb hisoblagan o’quvchilar svetaforning qizil chirog’ini, ikkilangan o’quvchilar esa svetaforning sariq chirog’ini ko’tarishadi. Savollar:

1. 
   Shaxs yoki narsalarga atab qo’yilgan nomlar joy nomlaridir.
   
2. 
   Atoqli otlar mazmuniga ko’ra 2 xil bo’ladi.
   
3. 
   Tarkibida bo’yi, orti, oldi so’zlari bor joy nomlari ajratib yoziladi.
   
4. 
   Juft va takroriy otlar chiziqcha bilan yoziladi.
   
5. 
   Ikkinchi qismi atoqli ot bo’lgan qo’shma so’zlar qo’shib yoziladi.
   

III. Yangi mavzu bayoni: Darsning rejasi:

1. 
   Tashkilot, korxona, muassasa nomlari
   
2. 
   Tashkilot, korxona, muassasa nomlarining yozilishi
   

Dars darslikdagi topshiriqni bajarishdan boshlanadi. Uning shartiga ko’ra berilgan so’zlar jadvalga joylashtiriladi.

Xalqaro tashkilot nomlari	Davlat oily tashkiloti nomlari	Korxona nomlari	Davlat muassasa nomlari
Birlashgan Millatlar Tashkiloti	O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi	Toshkent traktor zavodi	Ozbekiston Milliy universiteti
Xalqaro Olimpiya Qo’mitasi	Ozbekiston Oliy Majlisi	Qizilqum sement zavodi	“Turnacha” maktabgacha tarbiya muassasasi

O’quvchilarga so’zlarning yozilishiga e\tibor berish so’raladi. Quyidagi savollar asosida savol-javob o’tkaziladi:

1. Xalqaro tashkilot deganda nimani tushunasiz? Bunday nomlar qanday yoziladi?

2. Davlat oily tashkilotlari qanday tashkilotlar? Bunday so’zlar qanday yozilar ekan?

3. Davlat muassasasi deganda nimani tushunasiz? Bunday nomlar qanday yoziladi?

4. Korxona nima? Bunday nomlar qanday yoziladi?

O’quvchilarning javoblari umumlashtirilib mavzu yuzasidan nazariy ma\lumot beriladi:

Xalqaro tashkilot, oily davlat tashkilotlari va mansablarining nomlari tarkibidagi har bir so’z bosh harf bilan yoziladi. Vazirliklar, idoralar, tashkilotlar va korxonalar nomi tarkibidagi birinchi so’z bosh harf bilan yoziladi.

Turli korxonalar, mahsulotlar, inshootlar, transport vositalari kabilarga berilgan shartli nomlar qo’shtirnoq ichida bosh harf bilan ( birikmali holatlarda faqat birinchi so’z) yoziladi: “Turkiston” saroyi, “Sharq gullari” firmasi.

So’ngra darslikdagi mashqlar bajariladi.

275-mashq. Tashkilot, korxona va muassasa nomlarini jadvalga joylashtiring va ular ishtirokida gaplar tuzing.

Xalqaro tashkilot nomlari	Davlat oily tashkiloti nomlari	Korxona nomlari	Davlat muassasa nomlari
Xalqaro Olimpiya Qo’mitasi	O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi	Samarqand chinni zavodi	“O’qituvchi” nasriyoti
Osiyo Taraqqiyot Banki	Ozbekiston Oliy Majlisi	Quvasoy sement zavodi	“Nuroniy’ jamg’armasi
	Oliy xo’jali sudi	“Umid” firmasi	“Turkiston” saroyi
		“Istiqbol” fermer xo’jaligi	Temuriylar davlat muzeyi
			Guliston davlat unversiteti

276-mashq. Quyidagi nomlarni guruhlarga ajrating va ular orasidagi farqni tushuntiring.

Namuna: Madaniyat va sport ishlari vazirligi - O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi

Birinchi so’z vazirlik nomi bo’lgani uchun faqat birinchi so’zi bosh harf bilan yoziladi. Ikkinchi so’z davlat oily tashkiloti nomi bo’lgani uchun tarkibidagi har bir so’z bosh harf bilan yoziladi.