Mavzuning qisqacha tafsiloti. Ish

Mehnat 
munosabatlari 
– 
ish beruvchilar va 
yollanma ishchilar 
o’rtasidagi mehnat 
sharoitlari 
va 
mehnatga 
haq 
to’lash 
bo’yicha 
munosabatlardir.

---

Raqobatning turli sharoitlarida ish haqining shakllanishi
213 
vositachilari va chakana savdo bilan shug’ullanuvchilar kabi mahsulot yoki xizmat 
turini sotayotgan ishchilar ularning sadolarining pullik qiymatining foizi shaklida 
visoblanadigan vositachilik badallarini oladilar. Qo’shiqlarni yozub oluvchi 
musiqachilar va mualliflarga ularning ishlaridan tushadigan savdo foydalarini 
ma’lum foizi ko’rinishida hisoblanadigan mualliflik gonorarlari to’lanadi. Bunday 
shakldagi pullik imtiyozlar sotuvchilar, musiqachilar va mualliflarni moliyaviy 
manfaatlarini korxonalarning foydalariga bog’liq qilib qo’yadi. 
Mukofotlar, Fond Optsionlari, Foyda ulushlari

Mukofotlar ishchilarning yakka tartibdagi yoki bir guruh ishchilarning yoki 

korxonaning o’zining ishning bajarilish ko’lami kabi omillar asosida yillik 
maoshlariga qo’shilgan ish haqlari hisoblanadi. Professional beysbol o’yinchilari 
o’yin mobaynida ko’rsatgan yuqori natijalari asosida mukofotlar oladi. Savdo 
markazi direktori ishining samaradorligi asosida mukofot oladi. Fond optsionlari 
qachon aktsiya kursi pasaysa, ishchilarga past va o’zgarmas narxlarda ish 
beruvchining 
Ishbay Asosida Haq To’lash
 
Ishbay asosida haq to’lashning asosiy sababi shundan iboratki, ish beruvchilar 
ishchilarga me’yordan yuqori ish haqlarini orqali ishchilarni o’z imkoniyatlaridan 
ko’proq foydalanishlarini xohlashadi
12
.
Mehnat munosabatlarining iqtisodiy mazmuni va kasaba